"Biofizikadan amaliy mashg’ulotlar" o’quv qo’llanmasi umumiy biofizika kursining fizikа-kimyo va elektrobiologiya bo’limlariga taаlluqli amaliy mashg’ulotlarning nazariy va amaliy masalalarni o’z ichiga oladi


-mashg`ulot. Eritma yoki biologik suyuqlikning muzlash haroratini o`lchash va



Download 1,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/64
Sana14.04.2022
Hajmi1,52 Mb.
#549654
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   64
Bog'liq
БИОФИЗИКА лаборатория машғулотлари-ЛОТИН pechatga

3-mashg`ulot. Eritma yoki biologik suyuqlikning muzlash haroratini o`lchash va 
ularning osmotik bosimlarini hisoblab topish. 
Ish yuqorida bayon etilgan tarzda bajariladi. Erituvchi yoki suv o`rniga endi tekshiriladigan 
eritma yoki biologik suyuqlik olinadi. Takroriy o`lchovlar natijasida qo`lga kiritilgan 
natijalardan hosil qilingan o`rtacha arifmetik kattalik jadvalga ko`chiriladi. So`ngra 20-formula 
yordamida tekshirilayotgan suyuqlik depressiyasi (∆T) topilib, 19-formula orqali o`sha 
suyuqlikning osmotik bosimi hisoblab topiladi. 
 
4. SUYUQLIKLARNING SIRT TARANGLIGI 
Suyuqliklarning sirt tarangligi deganda, suyuqlik bilan uning bug`lari aro chegara 
bo`limida yuzaga keladigan ortiqcha erkin energiya tushuniladi. 
Suyuqlining yuza bo`limida joylashgan molekulalar, uning chuqurligidan tortishish 
kuchlari o`zaro tenglashgan molekulalardan, faqat yuza bo`lim tagida joylashgan
molekulalarning bir tomonlama tortishlariga duchor bo`lishi bilan farqlanadi. Molekulalararo 
torayishish kuchlarining tenglashmaganligi natijasida, yuza bo`limida ortiqcha erkin energiya 
paydo bo`ladi. Shu xilda paydo bo`lgan erkin energiya miqdori quyidagi munosabat orqali 
ifodalanadi: 
,
S
F




(1) 
bu yerdagi σ-suyuqlik sirti taranglik koeffitsienti, Ѕ-yuza maydoni. 
Demak, yuza bo`limida kelib chiqadigan oshiqcha erkin energiya yuza maydoni kattaligiga 
to`g`ri proporsionaldir.Sirt taranglik koeffitsienti (σ) ni suyuqlik yuza maydonini 1 smga 
kattalashtirish uchun talab etiladigan ish sifatida tasavvur etish mumkin, ya`ni
S
A


(2) 
Agarda ish A-ni erg-larda, yuza maydonini S sm-larda ifodalansa, u holda sirt taranglik 
koeffitsienti erg. sm
-2
da o`lchanadi. Ma`lumki, 1 erg = 1 din. sm, shunga ko`ra, erg. sm din.sm
-2
=din. sm
-1

Suyuqlik sirt taranglik koeffitsientini suyuqlik yuza bo`lim perimetrini 1 sm ga oshirish 
uchun zarur kuch tarzida ham tasavvur etish mumkin. Tasavvurlarning qanday bo`lishidan qat`iy 
nazar, har ikkala holda, o`lchov birliklari bir xil natijaga olib qoladi, ya`ni erg.sm
-2
= din.sm
-1

Suyuqliklarning sirt tarangligi haroratga bog`liq bo`lib, harorat oshganda kamayadi va 
aksincha. Bu hol suyuqlik yuza bo`limidagi bug` bosimining haroratga bog`liq ravishda 
o`zgarishi bilan izohlanadi. Suyuqliklar sirt tarangligi ba`zi bir kimyoviy moddalar, masalan, bir 


19 
atomli spirtlar, efir, yog` kislotalari va ularninng gomologlari ta`siridan juda ham kamayib 
ketadi. Bu xil sirt tarangligini kamaytiruvchi moddalar-

Download 1,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   64




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish