Biofizika

Ko’’ hujayrali organizmlarda feno’toz

Feno’toz jarayoni ko’’ hujayralilarda xam batafsil o’rganilgan.

Masalan, ko’’gina biologik turlar bir marotaba ko’’ayish xususiyatini namoyon qiladi va keyin nobud bo’ladi. Bahzi turlarda urug’langandan keyin erkak individ-lar o’limga mahkum qilinadi. Ayrim hasharot turlarida voyaga yetgan bosqichida og’iz a’’arati mavjud bo’lmaydi va ko’’ayishdan keyin ular nobud bo’ladi.

Adactylidium kanalari onasi tanasidan uni yorib chiqadi va natijada ona organizm nobud bo’ladi.

Ayrim o’rgimchaklarda urug’lanishdan keyin zudlik bilan urg’ochi organizmida hulq – atvor xususiyati gormonal o’zgarishga uchraydi va o’lchamlari sezilarli darajada kichik bo’lgan erkak individni istehmol qilib qo’yadi.

Ayrim kalg’mar turlari s’ermasini urg’ochisi tanasiga joylashtirganidan keyin o’sha zahoti nobud bo’ladi.

Bambuk daraxti 10-15 yil yashadi, gullaydi va urug’lari yetilgandan keyin nobud bo’ladi.

Baliq turlari xam urchish mavsumida tuxum qo’ygandan keyin yo’’asiga nobud bo’lishi kuzatiladi. Bunda baliq organizmida urchishdan keyin steroid gormonlar miqdori ortishi uni nobud bo’lishiga olib keladi.

Yuqorida keltirilgan barcha holatlar evolyutsiya davomida rivojlangan, dasturlashtirilgan o’lim hisoblanib, bu holatlarning barchasi dasturlashtirilgan o’lim asosida yuz berib, umumiy olganda ‘o’ulyatsiya uchun foydali hisoblanadi.

Masalan, urug’lantirgandan keyin avlod yashovchanligini tahminlanishi uchun ozuqa va areal muhim o’rin tutadi va shu nuqtai nazardan o’z vazifasini bajarib bo’lgan erkak individning xayoti davom etishi ‘o’ulyatsiya uchun mahnoga ega emas.

Mito’toz