Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi darslik

7.1.-rasm. Stakan turidagi poydevorlarning holatini belgilab qo‘yish:
1- binoning bosh o‘qlari; 2 – obnoska; 3 – o‘qlarning holatini ko‘rsatuvchi mixlar; 4 – andoza; 5 – qoziqlar, shtirlar.
Lentasimon turdagi poydevorlar – bloklar-yostiqlar. Yig‘ma lentasimon poydevorlar ikki turdagi bloklardan tuzilgan bo‘lib, ulardan biri poydevor asosiga joylashtiriladigan blok – yostiqlar va ikkinchisi – binolarning yer osti qismi devorlari hisoblangan devor bloklaridir.
Lentali yostiqlarni montaj qilishda dastlab o‘qlar kesilgan nuqtadan metr bilan poydevor lentasining tashqi qirrasining loyihaviy holati o‘lchanadi va ikkita metall shtir shunday qoqiladiki, bunda ular orasida tortilgan sim prichalka poydevorlar lentasi chizig‘idan 2 ... 3 mm tashqarida joylashsin (7.2-rasm). Agar loyihada boshqa ko‘rsatmalar bo‘lmasa, u holda qumli gruntlarda poydevor bloklari bevosita tekislangan asosga joylashtiriladi, boshqa gruntlarda – qalinligi 10 sm bo‘lgan qumli yostiq ustiga joylashtiriladi.

7.2 - rasm. Poydevor yostiqlarining holatini belgilash:
1 – obnoska, 2 – qirradagi (chetdagi) poydevor yostiqlari; 3 – prichalka.
Asos belgisi nivelirlash bilan tekshiriladi. Lentali poydevorlarni montajini burchaklardagi mayoq bloklardan va devorlar kesishgan joylardan boshlanadi. SHundan so‘ng reja-ip bloklarning yuqori – tashqi qirrasiga darajasigacha ko‘tariladi va unga ko‘ra barcha oraliq bloklar joylashtiriladi.
Yon qo‘yinlar va blok yostiqlar orasidagi 10...15 sm gacha ochiqliklar (ajralishlar) montaj qilish jarayonida qum bilan to‘ldiriladi va zichlashtiriladi. Gruntni ortig‘i bloklar sirtidan sidirib olib tashlanadi. Bo‘ylama va ko‘ndalang devorlar kesishgan joylarda blok -yostiqlar zichlab joylashtiriladi, ular orasidagi qo‘shilgan joylar beton qorishmasi bilan tuldiriladi. Mayoqli yostiqlar o‘rnatilgandan so‘ng prichalka yostiqlar qirrasining yuqori qirrasi satxigacha ko‘tariladi.
Odatdagi gruntlarda poydevorlar yostiqlari yuqorisi gorizontal gidroizolyatsiya qilinadi, uning ustidan 30 mm qalinlikda sement qorishma tortiladi. Kuchsiz gruntlarda va poydevorlarning notekis cho‘kishi mumkin bo‘lgan holatlarda poydevor yostiqlari usti bo‘yicha sement – qum qorishmasiga armatura to‘ri joylashtiriladi, bu yuqorida yotgan bloklar va konstruksiyalardan tushadigan yuklanishlarning ancha bir tekis taqsimlanishiga olib keladi. To‘r sterjenlari diametri loyihaga ko‘ra qabul qilinadi, lekin 5 mm dan kam bo‘lmasligi kerak. Sement suvog‘i (qorishma) qilinishi tugatilgandan keyin kotlovani montaj qilingan poydevor yostiqlari yuqorisigacha grunt bilan to‘ldirish maqsadga muvofiq.
Poydevor asos osti sifatida shibbalab zichlashtirilgan shag‘al o‘stidan qo‘yilgan beton tayyorgarlik yoki ayrim hollarda, asos plitasi xizmat qiladi. Vertikal opalubka geodezik rejalash bo‘yicha berilgan yo‘nalishlar bo‘yicha o‘rnatiladi.