Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi darslik

10.12–rasm. Joyi o‘zgartiriladigan stenddan foydalanib tomyopma bloklarini montaji:
1– stenddagi tomyopma blok; 2 – montaj krani.

7. 
   Konveyer liniyasida faqat blok metallkonstruksiyalarini yig‘ish amalga oshiriladi, va ularni o‘rnatish oldingi to‘rt usullardan biri bilan amalga oshirilishi mumkin.
   
8. 
   Blokni metall konstruksiyalari maxsus stendlarda yiriklashtirilib konveyerga yaqinroq yerga joylashtiriladi. Zaruriyatga qarab yiriklashtirilgan bloklar tom qoplamasini va montaj simlarini o‘rnatish uchun konveyerga ko‘chiriladi. Bu usulda montajchilarning ishi konveyerdagi notekis ishlashga bog‘liq bo‘lmaydi va uning kafolatli ravishda istagan ritm-maromni ta’minlaydi. Zaruriyat tug‘ilganda metallkonstruksiyalarni yig‘ish uchun stendlar soni oshirilishi ham mumkin.
   

Yuqorida ko‘rib chiqilgan montaj usullaridan, vazifasi faqat bloklarni ko‘tarish va loyiha holatiga o‘rnatish bo‘lgan og‘ir montaj kranlarining bekor turishiga qaramay amalda 1 va 2 usullari keng qo‘llaniladi. Odatda bunday o‘rnatishga 1.5...2 soat sarf bo‘ladi. Konveyer ishining ritmi 3...4 soat bo‘lganda montaj krani ish vaqtining 50% dan ko‘proq bekor to‘radi. Undan tashqari kranni ko‘chirish, montaj va demontaji, kranosti yo‘llarini qurish, ham qimmat va ko‘p mehnat sarf qiladigan operatsiyalar bo‘lib, ular o‘zini ko‘p miqdordagi ish hajmlari bo‘lgandagina qoplashi mumkin. Shuning uchun bu maqsadlar uchun chorpoyali kranlar yoki boshqa usullar qo‘llash tendensiyalari-intilishlari mavjud.

10.3.5. Usulning afzalligi va qo‘llanilishi

Tomyopma hajmdor elementlarini qurilayotgan bino yonida konveyerda yig‘ish, barcha ishlarni alohida operatsiyalarga bo‘linganligi, ularni yuqori darajada mexanizatsiyalashganligi, ishchilarni tor ixtisoslikka egaligi va asosan yerda bajarilishi mehnat unumdorligini keskin ko‘tarishga olib keladi.
Konveyerda yig‘ish va blokli montajning afzalliklari:

• 
  yerda yig‘ilgan to‘liq tayyor tomyopma bloklardan foydalanish;
  
• 
  ohir vaznli temirbeton o‘rniga blokni yukko‘taruvchi qismi va tomyopmasiga (metall fermalar, strukturalar, profilli to‘shamalar) yengil metall konstruksiyalar qo‘llanilishi;
  
• 
  yengil plitali yoki o‘ramali issiqsaqlagichni qo‘llanilishi va sementli to‘shama va shag‘alli sochmaga ehtiyoj yo‘qligi;
  
• 
  maksimal miqdordagi ishlar hajmini ishchini doimiy ish joyi va qo‘l ostida kerakli uskunalar, materiallar va konstrutsiyalar bo‘lgan konveyerga ko‘chirilishi. Yuqoriga qaraganda bloklarni yig‘ish ishlarni pastda qulay sharoitlrda bajarilishi meg‘nat sarfini sezilarli kamayishiga olib keladi (jadval 10.1). Konveyer – zavod texnologiyasining bir ko‘rinishi bo‘lib, unda bajaruvchilar doimiy ish joyiga ega bo‘lib, mahsulot (yig‘iladigan tomyopma bloklari) esa ko‘chadigan bo‘ladi.
  

10.1. − jadval 36×36 m li blokka ketgan mehnat sarfi, odam-kunlar