Bino va inshootlar

8-Ma’ruza: Sog‘liqni saqlash, ijtimoiy xizmat ko‘rsatish binolari
Reja:
1. Sanatoriyalar
2. Kurortlar
3. Dam olish uylari
4. Sayyohlik muassasalari
Tayanch so‘zlar
: Sanatoriyalar, kurortlar, dam olish uylari, sayyohlik
muassasalari, yoshlar oromgohlari,turistik bazalar,kempinglar,yozgi
oromgohlar,yozgi pavilyonlar,yoshlar lageriari,pansionatlar
Aholini profilaktik davolash va dam olishini ta’minlash maqsadida
sanatoriyalar, dam olish uylari, kurort mehmonxonalari va boshqa salomatlikni
tiklash muassasalari barpo etiladi. Bu muassasalarda davolash va hordiq
chiqarish tabiiy usullar yordamida amalga oshiriladi (quyosh, havo, dengiz).
Sanatoriyalar va dam olish muassasalari mamlakatning nisbatan tabiiy-iqlim
sharoitlari yaxshi bo‘lgan hududlaridagi kurortlar va dam olish zonalarida
quriladi.
Alohida muassasalardan yirik majmualar yaratilishiga o‘tish prinsipial
yangi yo‘nalish bo‘lib, sanatoriya-kurort tizimining ijtimoiy va iqtisodiy
samaradorligini sezilarli darajada ko‘tarilishiga imkon beradi.
Yirik majmualami tashkil etish bilan qimmatli bo‘lgan maydonlardan
unumli foydalanish, qurilishni maksimal industrializatsiyalangan xolda
arxitekturaviy go‘zal ansambillarni yaratish, xizmat ko‘rsatishning yuqori
saviyasini taominlash, shuningdek, xo‘jalik faoliyatining tashqi muxitga salbiy
ta’sirini kamaytirish kabi shartlar bajariladi.
Aholining dam olishi va davolanishi uchun maxsuslashtirilgan kattalar,
o‘smirlar va bolalar sanatoriyalari; yosh bolali ota-onalar sanatoriyalari;
maktab o‘quvchilari uchun sanatoriya-lagerlar; sanatoriyaprofilaktoriyalar;
dam olish uylari va pansionatlar (shuningdek, yosh bolali oilalar uchun); dam
olish bazalari; yoshlar oromgohlari; yuqori sinf o‘quvchilarining
salomatliklarini tiklash oromgohlari; maktab faollari uchun oromgohlar;
maktabgacha bolalar muassasalarining dala hovlilari; turistik mehmonxonalar,
turistik bazalar, motellar, kempinglar, bolalar uylari quriladi.
Sanatoriyalar
- asosiy davolash, profilaktika qilish muassasasi bo‘lib,
ularning shifoxonalardan farqi davolashning asosan tabiiy vositalar yordamida
amalga oshirilishi (mineral suvlar, shifobaxsh balchiqlar va boshqalar) va
kattalar, bolalar va o‘smirlar, shuningdek, bolali
oilalarni
dam
olishlari
uchun
zarur sharoitlarning taominlanishidir.
Ishchi va xizmatchilarning ishlab chiqarishdan ajralmagan holda
davolanishlari uchun davolash profilaktika qilish muassasasi sifatidagi

---

155
sanatoriya-profilaktoriyalar tobora keng tarqalmoqda. SHuningdek, katta
yoshdagilar va yosh bolali oilalar uchun dam olish uylar hamda pansionatlar
qurilishi ham keng tarqalmoqda. Pansionatlar dam olish uylariga nisbatan dam
olish vaqti, ish tartibi va kirish muddatlarining chegaralanganligi bilan
farqlanadi.
Xizmatchilar va ularni oilalarining dam olishlarini tashkil etish
maqsadida korxonalar dam olish bazalarini quradilar. Belgilangan
maqsadlardan tashqari dam olish bazalari jamoat, madaniy va sport sog‘liqni
tiklash tadbirlarini octkazish joyi bo‘lib ham xizmat qiladi. YOshlar,
shuningdek, xorijdan keluvchilarning dam olishlari uchun mo‘ljallangan
oromgoh (lager)lar qurilishiga katta e’tibor beriladi.