Bino va inshootlar

2-rasm. Turar-joy binolari hajmiy bloklarining asosiy turlari:
a -
s
a
n
i
t
a
r
i
y
a
-
t
e
x
n
ika kabinasi bloki; b - blok-xona balkoni bilan; v - blok-kvartira; g -
zinaxona bloki.
Uysozlik kombinatlarida ishlab chiqarilgan
hajmiy
bloklarni
binoquriladigan
joyga tashib keltirish
uchun
maxsus
katta maydonchalipritsepli
avtotransport kerak bo‘ladi. Massasi 5
tonnagacha bo‘lganhajmiy bloklarni
oddiy (masalan, minora
kran) kranlar yordamidamontaj
qilish mumkin. Og‘irligi katta
yirik hajmiy
bloklarni
montajqilish
uchun
maxsus
portal
tipidagi
kranlardan foydalaniladi.
Hajmiy bloklardan quriladigan binolarni loyihalashdagi asosiy
vazifalardan biri - binoni hajmiy bloklarga oqilona bo‘lishdir
(3-rasm).

---

98
3-rasm. Binoning hajmlarini bloklarga bo‘lishning ayrim usullari:
a -
binoni ikki qatorli yaxlit blok-xonalarga bo‘lish; b -
binoni bir qatorli uzunligi binoning eniga teng bloklarga bo‘lish; v - binoni
ikki qatorli bir-biriga nisbatan siljigan blok-xonalarga bo‘lish; g -binoni
hajmiy bloklarga va panellarga bo‘lish.
Binoni hajmiy bloklarga bo‘lishni ikkita asosiy sistemada amalga oshirish
mumkin: 1-sistema - blok sistemasi. Bunda binoni, xonalarning chegaralarini
hisobga olgan yoki olmagan holda, u yoki buturdagi hajmiy bloklarga bo‘linadi;
2-sistema - aralash sistema.Bunda bino hajmiy bloklar bilan bir qatorda va
boshqa elementlarga
ham (masalan, yirik panellarga) bo‘linadi.Hajmiy blok konstruksiyalar plan
echimi turli xil bo‘lgan turar-joy binolarida ishlatilishlari mumkin. Hajmiy
bloklarni quyidagi belgilar bo‘yicha turlarga bo‘lishmumkin:
1)binodagi funksional vazifasiga ko‘ra: santexnika kabinalaribloklariga
(4-rasm,a); blok-xonalar (4-rasm,b); blokkvartiralar(4-rasm, v); zinaxona
bloklari (4-rasm. g ); poydevor bloklari;tom bloklariga;
2) o‘lchamlari bo‘yicha: kichik bloklar (polniig yuzasi 15 m2
gacha);o‘rtacha bloklar (polning yuzasi 25 m2 gacha); kata bloklarga
(polningyuzasi 25 m2 dan ziyod);
3) blokning
massasi
buyicha:
engil bloklar
(10
tonnagacha);
o‘rtachabloklar (25 tonnagacha); og‘ir bloklarga (25 tonnadan ziyod);
4) blokning polning 1 m2 yuzasiga kelttirilgan massasi bo‘yicha:engil
bloklar (450 kg/m2 gacha)
;
o‘rtacha bloklar (450-700 kg/m
2
oralig‘ida); og‘ir
bloklarga (700 kg/m2 dan ziyod);

---

99
5) bloklar konstruktiv elementlarining birikish usullariga ko‘ra:monolit
bloklar; boltlar bilan biriktirilgan bloklar; payvandlabbiriktirilgan bloklar;
elimlab yopishtirilgan bdoklar; aralash usuldabiriktirilgan bloklarga;
6) ichki fazosining ochiq yoki yopiqligi bo‘yicha: yopiq bloklar;
yopiqkonturli ochiq bloklar; yopilmagan konturli ochiq bloklar; ochiqfazoviy
elementlarga (4-rasm);