Bino va inshootlar

Osma kranlar
(
kran to‘sin
) binolarning oraliq o‘lchami 30 m ga- cha
bo‘lgan hollardaqo‘llaniladi. Ularning asosi po‘latdan ishlangan va chetlari
g‘altaklarga o‘matilgan qo‘shtavrli balkadan iborat.
Tom yopma ko‘taruvchi konstruksiyalarga osilgan monorelsda bino
uzunligi bo‘ylab kran to‘sin harakatlanadi. Kran to‘sinning pastki tok-
chasida esa uning uzunligi bo‘ylab ilmoqli yuk ko‘targich harakat qiladi.
Ko‘prik kranlar.
Bular, asosan, bir qavaili sanoat binolarida ishlatiladi.
Ularning boshqaruvi sodda bo‘lib. oddiy elektr iste’mol tizimi- dan iborat.
Biroq ko‘prik kranlar o‘rnatiladigan bo‘lsa, unda binoning balandligini
oshirishga va konstruktiv echimini murakkablashtirishga to‘g‘ri keladi.
Bunday kraniarning yuk ko‘tarish qobiliyati 630 t gacha etadi. Kichik
yuk ko‘taruvchi kranlar 5 t gacha, o‘rtachasi — 5-50 t, kattasi - 250 t va
undan ortiq yukka mo‘ljallanadi.
Ko‘prik kranlar 50 m oraliqqacha o‘rnatiladi. Ko‘prik kranlar il- moqlar,
yukli elektromagnitlar, lampalar va boshqa maxsus yuk tutuv- chi jihozlardan
iborat boiadi. Ko‘prik kranlar g‘altaklarga o‘rnatilgan ko‘prikdan,
ko‘taruvchi va ko‘chuvchi mexanizmi bo‘lgan aravadan tashkil topadi.
Ko‘prik kranlar karkas ustunlari rafaqiga yoki devor pilyastriga
tayangan ko‘targich osti to‘sini ustida o‘rnatilgan relsda sex uzunligi bo‘ylab
harakatlanadi, yuk ko‘tarishadi va tashishadi. Ular mustaqil elektr
yuritgichga (
dvigatel)
ega. Ko‘prik kranni boshqarish kranchi tomonidan
ko‘prikka o‘rnatilgan yoki ochilgan kabinadan amalga oshiriladi.
Ko‘prik kranlarning metallurgiya sanoati uchun ishlatiladigan maxsus
turlari ham mavjud. SHuningdek, maxsus kranlar ham bo‘lib, ularga rafaqli-
aylanma, rafaq-g‘altakli, kran-taxlamli, chorpoyali kranlar misol bo‘ladi.
Ular maxsus vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan bo‘lib. sanoat inshootlarida
qo‘llaniladi.
Xona hajmidan maqsadli foydalanish va kranni erkin harakatlanishini
ta’minlash uchun bino o‘lchamlari va ko‘taruvchitransport jihozlarining
o‘lchamlari o‘zaro bog‘lanadi.