Bino va inshootlar qurilishi

TOMYOPMA BLOKLARINING KONSTRUKSIYALARI VA ULARNI YIG„ISH 
USULLARI 

---

Tomyopma bloklari konstruksiyalari
. Tomyopma bloklari – bu fazoviy sistema, bo‗lib, uni
o‗zgarmasligi konstruksiyadagi gorizontal va vertikal bog‗lovchilar borligi, hamda metall profilli 
to‗shama hosil qilgan ―disk‖ orqali ta‘minlanadi
. 
Bloklarni o‗lchamlari modul 6 m bo‗lganda 12×18 m dan 36×36 m gacha, bloklarni maydoni 
216 ... 1300 m
2
, massasi 30 ... 190 t. Dastlab tayyorlanib va montaj qilingan maydoni bo‗yicha eng 
katta bloklar o‗lchami 24×144 m va massasi 640 t bo‗lgan. Hamma bloklar yorug‗lik va aeratsiya 
fonarlari bilan jihozlangan bo‗lgan.
Bunday bloklarni montaj qilishdagi kamchiliklardan biri uni montajidagi geometrik 
o‗zgarmasligini ta‘minlash konstruksiyani og‗irlashuviga olib keladi. SHuning uchun tayyorlanishida, 
ko‗chirishda va montajni qulayligini ta‘minlash uchun qiyinchilik tug‗dirgani va fazoviy bikrligini 
ta‘minlash qiyin bo‗lgani uchun, keyinchalik o‗rnatish tartibida ―blokni -blokka‖ prinsipi 
qo‗llaniluvchi blok konstruksiyalari ishlab chiqilgan. Bunda asosiy ish hajmi tomyopmani barpo etish 
konveyerda bajarilib, ishlarni mehnat sarfining faqat 10…12% bloklarni balandlikda maxkamlash va 
tom choklarga ishlov berish tashkil etadi.
Tomyopma bloklarining turlari 50 dan oshiq bo‗lib, asosan loyixalashdagi asosiy tendensiya- 
intilishlar uchta (8.2−rasm):
 
1. Simmetrik bloklar – ularda 2 ta stropila osti fermasi va 2 ta stropila fermasi ustunlar 
o‗qidan 3 m ga siljigan. 
2. Kvazisimmetrik bloklar – ularda 2 ta stropila osti fermasi va 3 ta stropila fermasi, ulardan 
ikkita chetkisi engillashtirilgan ustun o‗qlari bo‗ylab joylashtirilgan bo‗lib, ular kam yuk ko‗tarish 
yuzasi uchun xisoblangan bo‗ladi. 
3. Simmetrik bo‗lmagan bloklar – bunda fermalardan bittasi bo‗lmaydi (stropilaosti fermasi 
yoki stropila fermasi).