Bino va inshootlar qurilishi

YOg„ingarchilik va havoning namligi.
Quruq-issiq iqlim sharoitda uzoq muddat 
yog‗ingarchilik bo‗lmasligi natijasida gruntning ustki qatlamini qotib qolishi, yorilishi, changlarning 

---

paydo bo‗lishiga va ko‗payishiga olib kelib, yog‗ingarchilikning haddan tashqari ko‗p bo‗lishi 
natijasida gruntning namligi, deformatsiyasi (cho‗kishi, ko‗pchishi) ortadi. 
YOg‗ingarchilikning ziyod bo‗lishi qurilish ishlarini ochiq havoda olib borishga to‗sqinlik 
qilib, nol sikldagi ishlarni bajarishni qiyinlashtiradi. 
Qor qoplami qurilish maydonini,ish o‗rnini hamda materiallar va konstruksiyalarni qordan 
tozalash kabi qo‗shimcha ishlarni yuzaga keltiradi. 
Havo namligining past (quruq) bo‗lishi qurilish materiallari, konstruksiyalaridagi namlikni tez 
va notekis yo‗qolishiga olib kelib, bu ularda darzlar va tob tashlashlar paydo qiladi. SHu sababdan 
beton, suvoq, g‗isht terish va bo‗yoq kabi xo‗l ishlarni bajarish murakkablashadi. 
Havo namligining ortishi natijasida g‗ovak material va konstruksiyalarning teplotexnik 
xususiyatlari o‗zgaradi, ularda shishish va qayishish holatlari yuz beradi; 
metallarda zanglash 
tezlashadi. CHangsimon materiallarni saqlash qiyinlashadi. Havoning yuqori namligida sutkadagi
haroratning keskin o‗zgarishi konstruksiya yuzasida va uning ichki qismida kondensat (terlash) hosil 
bo‗lishiga olib kelib, ularda namlikning ortishi natijasida, ularni quritish sarflari ortadi. Havo 
namligining sovuq xaroratda ortishi kondensatning muzlashga olib kelib, bu konstruksiyalarda ichki 
zo‗riqishlar hosil qiladi, bu esa konstruksiyalarning buzilishini tezlashtiradi. 
Quruq va o‗ta nam havo odamga noxush ta‘sir etib – ortiqcha terlash, chanqash va charchash 
kabi holatlar ro‗y berib, bu odamning ish qobiliyatini 7-40% ga pasaytirishi mumkin. 
SHamol tarzi (rejimi) va chang to„zon. 
Nam iqlimli xududlarda shamol konstruksiyalarning 
qurishini tezlashtiradi.
Qurg‗oqchil xududlarda shamol gruntning ustki qatlamlarini emirib, grunt zarrachalarni 
ko‗chirib chang-to‗zon ko‗taradi. SHamol ta‘siridan ko‗tarilgan chang, grunt zarralari, qor qurilish 
maydonini, konstruksiyalar yuzasini, mashina uzellari, detallarini qoplaydi. Grunt, qor ko‗chkilarini 
oldini olishga, konstruksiyalar, transport kommunikatsiyasi yuzalarini tozalashga qo‗shimcha sarflar 
qilishga to‗g‗ri keladi. Kuchli shamollar qurilish mashinalaridan foydalanishni, ochiq havoda ishlarni 
bajarishni qiyinlashtiradi, konstruksiyalarni qo‗shimcha maxkamlashni talab etadi.