Bino va inshootlar qurilishi

 
SHakl - 10.6.1
 .
Doiraviy egrini batafsil rejalash usullari: 
a
 — perpendikulyar, 
b
 — burchaklar; 
v
 — vatarlar.
 
 
x
p
= 
R
sin2y y
2
=
2
R
sin
2
nu/2 
formulalarda hisoblanadi. 
Hisoblangan abssissa x
1
va ordinata u
2
EB va EO dan ular o‘rtasi 
EO‘
ga qarab urinma AV va 
unga perpendikulyar bo‘yicha lenta yoki ruletka yordamida qo‘yylib egrida 
P
v
R
2
, R
3
,
... nuqtalar 
belgilanadi. 
Kutb koordinatalar
(burchaklar) usuli aylananing biror 
A
nuqtasidagi
Yoylari teng urinma va vatar hosil qilgan burchaklar tegishli markaziy burchaklarning 
yarmiga tengligiga asoslanadi. Vatar 
S
va 
R 
kiymatlari ma’lum bo‘lganda 
Sinγ/
2
=
S/2R 
formuladan 
u
qiymati topiladi. 
A
nuqtaga teodolit o‘rnatilib, alidada va limb nollari tutashtiriladi, truba 
V
nuqtaga karatiladi 
va 
AV
yo‘nalishdan alidadani burash orqali 
u/2
burchak limbda qo‘yilib, ko‘rish o‘qi yo‘nalishida 
S
kesma o‘lchanib, 
R
nuqta- ning egri chiziqdagi o‘rni hosil qilinadi. Keyin alidada doirasi 
AV
yo‘nalishdan 
u
burchakka buraladi. Lenta boshlanishi 
R
nuqta bilan tutashtirilib, u truba qarash o‘qi 
tomonga tortiladi va 
R
1
nuqtadan 
S
masofa o‘lchanib, 
R
2
nuqta topiladi. 
Qolgan nuqtalar o‘rni ham shu tartibda topilib, 
P
1
,P
2
,R
3
nuqtalarga qoziqlar qoqiladi. 
Davom ettirilgan vatarlar usulida
egri chiziqning radiusi 
R
va 
vatar 
S
berilgan uzunliklari bo‘yicha 
Sinγ/
2
=
S/2Rformulada 
u
burchak hisoblanadi va quyidagi 
x
1
= /
R
s i n y
1
= 2
R
sin 2y/2 
x
2
= R
sin 
2 y , u
2
= 2
R
sin2.2u/2 
x
p
= 
R
sin2y y
2
=
2
R
sin
2
nu/2 

---

91 
formuladan foydalanib, 
R
1
nuqtaning o‘rni, to‘g‘ri burchakli koordinatalar usulida rejalanadi
(10.6.1, e- shakl).
Uni mahkamlab 
AR ,
vatar yo‘nalishida 
S
kesma o‘lchanadi va topiladi, 
R
2
nuqta 
mahkamlanadi. Egri chiziqdagi 
R
2
nuqtaning o‘rni (lentada va ruletkada) kesmalarni chiziqli 
kesishtirish orqali topiladi. Teng yoqli 
P
1 
, R
2 
, R
3
va 
O R
1
R 2
uchburchaklar o‘xshashligidan 
doimiy oraliq (siljish) deyiladigan d
q
iymati d = 
S
2
/R
formulada hisoblanadi.