Bilish jarayonlari psixodiagnostikasi Reja

Bavosita eslab qolish metodikasi
Bavosita esda olib qolish metodikasi yordamida (A.N.Leontev, 1928) faqatgina assotsiativ, mantiqiy xotirani emas, tafakkur xususiyatlarini ham aniqlash mumkin. Tadqiqotchi sinaluvchi eslab qolishi uchun beriladigan 10–15 ta so‘zni (9, 10 - jadval) hamda 20–30 ta rasmli kartochkalar to‘plamini tanlaydi. Rasmlar so‘zlarni bevosita aks ettirmaydigan qilib, mustaqil tanlanishi mumkin.
9-jadval
5–7 yoshli bolalar uchun bavosita esda olib qolish metodikasida ishlatiladigan qo‘zg‘ovchi material

Sinaluvchi eslab qolishi uchun aytiladigan so‘zlar			Har xil bevositalikni ifodalaydigan rasmlar
Tushki ovqat	Yorug‘	Qush	Son	Karovat	Pichoq	Divan	Olma
Bog‘	Kiyim	O‘qish	Hona	Daraxt	Maktab	binosi	Shkaf
Yo‘l	Tun	Stul	Hiroq	Idish	Soat	Sigir	Ko‘ylak
Dala	Xato	O‘rmon	Velosiped Qulupnay		Qalam	Mushuk	Avtomobil
Tut	Ot	Sichqon	Uycha	Divan	Samokat	Aravaha	Xaskash

Katta bog‘cha yoshidagi va kichik maktab yoshidagi bolalarni tekshirish uchun turli seriyalarda har xil so‘zlar va rasmlar tanlanishi zarur: birinchi seriyada ular ancha aniq bo‘lishi kerak, ikkinchi seriyada mavhumroq bo‘lishi ham mumkin. Rasmlarning hajmi bir xil va bo‘yalgan bo‘lishi kerak.

Maktabga chiqishidan oldin bolalarning xotirasini tezda aniqlash maqsadida bu metodikaning L.N.Poperechnaya (1979) tomonidan o‘zgartirilgan variantidan foydalanish mumkin. Uning mazmuni: qo‘zg‘atuvchi materialni o‘zgartirish, hajmini qisqartirishdan iborat. Bunda 15 ta so‘z va 25–30 rasm o‘rniga 5 ta so‘z va 16 ta rasm beriladi. Tajribani boshlashdan oldin tadqiqotchi bola bilan birgalikda hamma rasmlarni qarab chiqadi, bolaga tushunarsiz rasmlarni izohlab beradi. Keyin bolaga quyidagi ko‘rsatma beriladi: