Bilim sohasi

1.12 rasm. Suyak bo‘lagi deformatsiyalanganda pezoeffektning hosil bo‘lishi.

Elastik deformatsiya intervalida ushbu potensiallar farqi mexanik kuchlanishga proporsional.

Teri. Teri nafaqat tanani mukammal yopib turuvchi vosita, balki turli funksiyalarni bajaruvchi murakkab organ hamdir. U gomeostazni ushlab turadi; organizmda umumiy modda almashinuviga ta’sir etuvchi termoregulyasiya jarayonlarida qatnashadi; yog‘ va ter bezlarining ishini ta’minlaydi; mexanik, fizik, kimyoviy, infeksion agentlarning zararli omillaridan himoyalaydi Teri markaziy nerv sistemasiga bir qator hissiyotlarni ham uzatadi. Teri- tana va atrof-muhit orasidagi chegara bo‘lib, u juda yaxshi mexanik mustahkamlikka ega.

Teri tananing eng katta organi hisoblanadi. Uning funksiyalari butun organizm holatiga bog‘liq. Ichki organlarning turli kasalliklarida unda turli o‘zgarishlar sodir bo‘lishi mumkin.

Teri ko‘pincha uchta qatlamdan iborat geterogen to‘qima sifatida qaralib, ular bir-biriga juda yaqin, lekin tabiati, strukturasi, xossalariga ko‘ra turlichadir: epidermis, derma, teri osti kletchatkasi. Epidermis ustida shoh qatlam mavjud.

Terining har bir qatlamining vazifalari, shuningdek, mexanik vazifalari, uning komponentlarining biomexanik tabiati va joylashishiga bog‘liq.

Terining umumiy tarkibiga kollagen va elastin tolalari va asosiy to‘qima-matritsa kiradi. Kollagen quruq massaning 75% ni, elastin 4% ni tashkil etadi. Normada terining zichligi 1100 kg/m³ dir(qo‘l, ko‘krak sohalari). Elastin juda kuchli cho‘ziladi(200-300% gacha). Kollagen 10% gacha cho‘zilishi mumkin. Teri komponentlarining mexanik xarakteristikalari:

- kollagen-E=10-100 MPa, σ_must= 100MPa;

- elastin-E= 0,5 MPa, σ_must= 5MPa;

Teri yuqori elastiklik xususiyatlarga ega qovushqoq-elastik modda bo‘lib, u yaxshi cho‘ziladi va uzayadi.