Bilim sohasi: 500000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’miiot Ta’lim sohasi: 510000 Sog‘liqni saqlash Ta’lim yunalishi: 5510500 Farmatsiya (turlari buyicha) 5111000 – Kasb ta’limi

harakat, emosional, obrazli va so'z-mantiqli turlariga bo'linadi; 
2) faoliyatning maqsadlari xususiyatlariga ko'ra ixtiyoriy va ixtiyorsiz xotira turlariga 
bo'linadi 
3) materialni qancha vaqt esda olib qolish va esda saqlash muddatiga ko'ra (uning 
faoliyatdagi roli va tutgan o'rniga bog'liq ravishda) qisqa muddatli, uzoq muddatli xotira turlariga 
bo'linadi. 
Harakat xotirasi-turli xildagi ish harakatlari va ularning sistemasini esda olib qolish, esda 
saqlash va yana qayta esga tushirishdan iboratdir.  
Emosional xotira-his-tuyg'uga xos xotiradir. His-tuyg'ular hamisha bizga ehtiyojlarimiz va 
qiziqishlarimiz qanday qondirilayotgani, bizning tevarak-atrofdagi olamga munosabatimiz qanday 
yo'lga qo'yilganligi haqida xabar berib turadi. Shuning uchun ham hissiy xotira har bir kishining 
hayoti va faoliyatida juda muhim ahamiyatga egadir. 
Obraz xotirasi  tasavvurlarni, tabiat va hayot manzaralarini, shuningdek, tovushlarni, 
hidlarni, ta'mlarni esda olib qolishdan iborat xotira hisoblanadi. U ko'rish, eshitish, hid bilish, ta'm 
bilishga oid xotiradir. 

---

69 
 
Bizning o'y-fikrlarimiz  so'z-mantiq  xotiraning  mazmunini tashkil etadi. O'y-fikrlar 
nutqsiz mavjud bo'la olmaydi, shuning uchun ham ularga oid xotira ham shunchaki mantiqiy deb 
emas, balki so'z-mantiq xotira deb ataladi. O'y-fikrlar turli xildagi til shakllarida mujassamlashgan 
bo'lishi mumkinligi vajidan ularning aks ettirilishi materialning yo faqat asosiy mohiyatini 
yetkazishga, yoxud uning aynan so'z bilan ifoda etilishiga qaratilgan bo'lishi mumkin. 
Biron narsani esda olib qolish yoki eslash uchun maxsus maqsad bo'lmagan holda esda olib 
qolish va yana qayta esga tushirish ixtiyorsiz xotira deb ataladi. 
Oldimizga bironta maqsad qo'yib esda olib qolganimizda ixtiyoriy xotira haqida gap 
boradi. 
Har kimning o'ziga xos xotira xususiyatlari bor. Xar kimning xotirasidagi farq xotiraning 
kuchida ifodalanadi. Ma'lumki, xotirasi kuchli va xotirasi zaif odamlar bor. Xotiraning kuchli-
kuchsiz bo'lishi esda olib qolish va esdan chiqarish tezlik darajasiga qarab belgilanadi. Tez esga olib 
sekin, bora-bora unutish kuchli xotiraning xarakterli xususiyati bo'lsa, sekin esda olib qolish va tez 
esdan chiqarib qo'yish kusiz xotira belgilaridandir. 
Hayol yoki fantaziya tafakkur kabi yuksak bilish jarayonlari qatoriga kirib, kishining o’ziga 
xos insoniy xarakterga ega bo’lgan faoliyatlariga namoyon bo’ladi. Mehnatning tayyor natijasini 
hayolga keltirmay turib ishga kirishib bo’lmaydi. Fantaziya yordami bilan kutilayotgan natijani 
tasavvur qilish-inson mehnatining hayvonlar instinktiv faoliyatidan tub farqidir. Istalgan mehnat 
jarayoni zarur tarzda hayolni o’z ichiga qamrab oladi.  
 
Matnning ko‘p jihatlari bir-biriga o‘xshashligi yodlash jarayonini qiyinlashtiradi. 
Agar so‘zlar majmuasi har xil qilib tuzib chiqilsa, ish osonlashadi. Misol uchun ro‘yxat tartibida 
yozilgan biror so‘zni eslaganingizda aqlingizga nima keladi? Tabiiyki, uning ro‘yxatda joylashgan 
o‘rni. Bu xotiraning kuchiga dalolat qilmaydi. O‘sha so‘zni eslash uchun bundan ahamiyatliroq jihat 
yo‘qligini anglatadi xolos. SHunday ekan, yod olinayotgan har bir so‘z o‘ziga xos tarzda 
boshqalardan ajralib turishi kerak. Ularni yozganda bir xillikdan qochib, rang yoki harf shakllari 
turlicha qilib tuzilsa, yodlash jarayonida ijobiy natijalarga erishish mumkin. 
SHu o‘rinda xotiraning sakkiz qonunini quyidagi shaklda ko‘rsatib o‘tilgan: 
32-shakl 
1.