|
Hisobotning tuzilishi
2.
Ishning nomi.
3.
Ishdan maqsad.
4.
Nazariy ma’lumotlar.
5.
Nazorat savollariga javoblar.
Nazorat savollari.
1. Tarmoq sathini tushuntiring.
2. Ma’lumotlarni ishonchli uzatishni asosiy qoidalari.
3. TSR – ulanishni tushuntiring.
4. TSR- segment tuzilmasi.
5. TSR –ulanishni boshqarish.
Asosiy adabiyotlar.
1.
N.X.Gulto’rayev, M.E.Bayjonova, X.Y.Davletova. Telekommunikatsiya
tarmoqlarining ishonchliligi. Aloqachi. Toshkent 2018. 248 bet. ISBN 978-
9943-5569-9-7.
2.
N.M.Jo’rayev. Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat ko’rsatish.
Darslik. Aloqachi. Toshkent 2020. 416 bet. ISBN 978-9943-6394-4-7.
3.
H.X.Madaminov, R.R.Ibraimov, A.P.Khatamov, A.Khotamov,
Z.T.Xakimov. GSM va mobil tarmoqlarni boshqarish. Darslik. Nihol print.
Toshkent 2021. 188 bet. ISBN 978-9943-7029-7-4.
4.
Nagesware Roo Pusuluri. Software Testing Concepts and Tools. 2013.
Himal Impessions, Delhi.
28 – amaliy mashg‘ulot:
TCP protokoli va ma’lumot uzatishni dasturlash.
Ishdan maqsad:
TCP –ulanishni boshqarishni va TSR protokoli va
ma’lumot uzatishni dasturlashni o‘rganish.
Nazariy ma’lumotlar
TCP –ulanishni boshqarish
Bu bo‘limda biz TCP-ulanishni o‘rnatilishi va uzilish savollarini ko‘rib chiqamiz.
TSR-ulanishni o‘rnatilish tartibi kutish vaqtininig ma’lum darajada oshirishga qodir
( misol uchun, WEB-navigatsiya qilishda).
7.1 - rasm. TSR protokolida uch tomonlama qo‘l siqishda segmentlar almashinuvi.
Biror bir mijoz (klient) xost jarayonini amalga oshirayotganida, jarayon bilan
ulanishni boshqa xostda (server) orqali tashabbus qiladi. Boshida mijoz ilovasi TSR-
mijozni xabarlab, zudlik bilan server bilan TSR ulanishni o‘rnatilishi kerakligini
bildiradi. TSR-mijoz TSR-ulanishni quyidagi ko‘rinishda boshlaydi.
•
Mijoz tomonidagi TSR server tomonga maxsus segmentni yuboradi, bu
segmentda ma’lumot bo‘lmaydi. SYN bayroq ushbu segmentning bosh sarlavhasida
joylashgan bo‘lib (17.8. rasm), 1 o‘rnatilgan, shuning uchun ushbu segmentni SYN-
segmenti deyiladi. Mijoz tomonidan boshlang‘ich tartib raqami o‘rnatiladi
(clientjsn) va uni SYN-segment maydonida tartib raqam bilan joylashtiradi. SYN-
segment IP-deytagramm bilan tuzilgan holda serverga jo‘natiladi.
•
Qachonki IP-deytagramm(datagramm) SYN-segmenti bilan server xostiga
yetib borganda (agar yo‘qolish bo‘lmasa) uni ichidan SYN-segmentni ajratib oladi,
so‘ng bufer tashkil etadi va o‘zgaruvchan ulanish uchun, keyingi mijozga segmentni
yuboradi,unda TSR-ulanish ajratilishi haqida xabar beradi. Bu segment ham amaliy
ma’lumotlar ushlamagan bo‘lib, lekin uning bosh sarlavhasi kerakli ma’lumotga
ega. Birinchidan, SYN bayrog‘i, oldingi segmentga o‘xshab, 1-raqam o‘rnatilgan.
Ikkinchidan, tasdiqlovchi maydon clentjsn+1 raqamini ushlaydi. Oxirida, server
tartib raqam maydoni, o‘zining boshlang‘ich serverjsn tartib raqamini ko‘rsatadi.
Agar xostlar so‘zlar orqali muloqat qila olganida, unda ikkinchi segment tarkib ichi
ehtimoli, quyidagi ko‘rinishda bo‘lardi: “Men sizniing SYN-segmentingizni oldim,
iltimos siz bilan TSR-ulanishni tashkil etsak, boshlanish tartib raqami clientjsn bilan
bo‘lib. Men sizning iltimosingizni qoniqtirishga tayyorman. Mening boshlang‘ich
tartib raqamim serverjsn “. Ba’zi vaqtlarda ikkinchi segmentni SYNACK-segmenti
deyiladi.
SYNACK-segmenti qabul qilib , mijoz xotira ajratadi va bufer uchun
o‘zgaruvchan TCP ulanishdan so‘ng serverlarga segmentni jo‘natadi. SYNACK-
segmentini
qabul
qilinganligini
tasdiqlovchi
– tasdiqlovchi maydonga
SERVERJSN+1 raqami joylashadi. Chunki ulanish o‘rnatilib bo‘lganligidan kelib
chiqib SYN – segment 0 raqami tashlaydi. Yuqori qadamlarni amalga oshirilgandan
so‘ng , mijoz va server ma’lumotlarni bir biri bilan almashinishga tayyor
hisoblanadi. Qolgan barcha keyingi segmentlarda bayroq SYN teng 0 qiymatda
bo‘ladi. TSP – ulanish jarayoni 17.8 rasmda ko‘rsatilgan. Ushbu jarayonda
shunchaki mijoz va server 3 ta segment bilan almashiniladi, bazi hollarda bunday
ulanishni o‘rnatilishini “3 tomonlama qo‘l siqish” xam deyiladi.
7.2- rasm TCP - ulanishning yopilishi.
TCP – ulanishning yopilish tartibi deganda xotirani ozod etilishi tushuniladi,
ya’ni bufer uchun ajratilgan va o‘zgaruvchan, bu hohlagan tomon tashabbusi bilan
amalga oshirilishi mumkin. Rasm 17.9 da TCP ulanishni yopilishi ko‘rsatilgan
bo‘lib, tashabbus mijoz tomondanligi ko‘rinib turibdi. Mijoz jarayoni ulanishini
yopish komandasini (topshirig‘ini) generatsiya qilib, natijada TCP- mijoz maxsus
segmentni yuborishga olib keladi. Bu segmentning bosh sarlavhasida FIN
bayrog‘iga 1 o‘rnatilgan. Ushbu segment ma’lumotni olishi bilan server buni
tasdiqlab beradi. So‘ng server mijozga tugatuvchi segmentni yuborib , unda FIN
bitga xam 1 o‘rnatilgan; o‘z navbatida ushbu segmentni qabul qilganligini mijoz
ham tasdiqlaydi. Shundan so‘ng ulanishning barsa resurslari ikkala tomondan ozod
etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
