|
ZZ № ХХХХХХХ (даволаш муассасасининг штампи)
20_____й._________________________________
Ҳ Rp.: ____________________________________________________ Д
И _______________________________________________________ О
С ________________________________________________________ Р
О ________________________________________________________ И
Б ________________________________________________________ Х
О ________________________________________________________ О
Т ________________________________________________________ Н
________________________________________________________ А
Қабул қилиш_____________________________________ Д
Ҳ ________________________________________________________ А
У Бемор_____________________________________________
Ж Касаллик тарихи № ________________________________ Қ
Ж Шифокор________________________________________ О
А (равон хуснихат билан) Л
Т А
И М.Ў. Д
И
Сиёҳ билан тўлдирилади
Ўзгартиришлар ман этилади
Гиёҳвандлик (наркотик) воситаларига рецепт умумий қоидага асосан ёзилиб, шифокорнинг имзоси ва муҳридан ташқари даволаш муассасасининг штампи, думалоқ гербли, «Рецептлар учун» муҳрлари билан тасдиқланиши ҳамда бош ҳакимнинг ёки унинг ёрдамчиси, у бўлмаса бўлим бошлиғининг имзоси бўлиши шарт.
Рецептнинг тузилиши
Дорини тўла нархига сотиб олиш учун рецепт бланкасига қаранг.
Рецепт 7 қисмдан иборат:
1. Паспорт қисми (бошланғич қисми - inscriptio);
2. Шифокорнинг дорихона ходимига умумий мурожаати (recipe);
3. Дорилар рўйхати (designatio materiarum);
4. Дорихона ходимига кўрсатма (subscriptio);
5. Шифокорнинг беморга мурожаати (signatura);
6. Шифокорнинг имзоси, шахсий муҳри.
7. Рецептнинг амал қилиш муддати.
1- қисм - паспорт қисми:
а) Даволаш муассасасининг штампи, манзилгоҳи, телефон, факс рақами;
б) Болалар учун, катталар учун (кераксизи ўчирилади);
в) Рецепт ёзилган сана (йил, ой, кун);
г) Беморнинг фамилияси, исми, отасининг исми ва беморнинг ёши;
д) Рецепт ёзган шифокорнинг фамилияси, исми, отасининг исми;
е) Касаллик тарихи №.
2- қисм фақат бир Recipe (Rp.) -яъни олинг сўзидан иборат.
3- қисм – дорилар рўйҳати (designation materiarum). Бу қисмда дори (дорилар)нинг савдо номи лотин тилида, қаратқич келишигида, баъзида тушум келишигида келтирилиб, дориларнинг миқдори - граммнинг улушларида дорининг номидан кейин, рецептнинг ўнг томонида ифодаланади, агар дори суюқ бўлса миллилитрларда кўрсатилади. Маълумки, дорининг халқаро патентланмаган номи инглиз тилида берилади (ВОЗ 2009). Дорининг савдо номи остига, аҳолига дори воситаларини рецепт асосида бериш тўғрисидаги Низомга асосан, шу дорининг халқаро патентланмаган номи қавс ичида, турланмасдан (бош келишикда) инглиз тилида ёзилади. Дорилар сони кўп бўлса, аввал асосий таъсир қилувчи дорилар (basis), кейин асосий дорининг таъсирини кучайтирувчи ёки унинг ножўя таъсирини камайтирувчи ёрдамчи моддалар (Adjuvans), дорининг ҳиди, таъмини яхшиловчилар (Corrigens) ва дорига шакл берувчи (Constituens) моддалар ва уларнинг миқдорлари ёзилади.
4- қисм – шифокорнинг дорихона ходимига мурожаати (кўрсатмаси) (subcriptio). Бу қисмда рецептнинг 3-қисмидаги моддалардан дорихонада (лозим бўлганда) қандай дори шакли тайёрланишлиги кўрсатилади, масалан, М.f. unguentum - аралаштиринг, суртма ҳосил бўлсин, M.f. pulvis - аралаштиринг, кукун ҳосил бўлсин ва шунга ўхшашлар. 4- қисм Da tales doses numero - D.t.d.N. – шундай микдорлардан ... дона (... та) беринг (берилсин) ёки Da (Detur) – D. – беринг (берилсин) деб дорихона ходимига кўрсатма тугалланади.
5- қисм - Signaturaда дорини бемор қачон, қанчадан, суткада неча марта ва ҳоказолар аниқ, қисқа, равон қилиб кўрсатилади. Умумий сўзлар билан чегараланиш мумкин эмас, масалан, «ичилади», «маълум», «парентерал юборилади» ва ҳ.к.
6- қисмда шифокорнинг имзоси, шахсий муҳри қўйилади.
7- қисмда рецептнинг амал қилиш муддати кўрсатилади.
Рецептнинг асосий қисмлари (2-4) лотин тилида, 5- қисми маҳаллий тилда ёки бемор тушунадиган тилда ёзилиши керак.
Рецепт ёзаётганда тиббий ва фармацевтик амалиётда қабул қилинган қуйидаги қисқартмалардан фойдаланиш мумкин.
Рецептурада ишлатиладиган муҳим қисқартмалар
Тўлиқ ёзилиши
|
Қисқартмаси
|
Таржимаси
|
Acidum Ac. кислота
a na аа баробар…дан, бир хил миқдорларда олинсин
Adde ad қўшинг, етказинг
Ampula amp. ампула
Aqua destillata Aq.destill. дистилланган сув
Aqua purificata Aq. pur. тозаланган сув
Aspersio Asp. упа (присыпка)
Butyrum But. мой (қаттиқ)
compositus (a, um) comp. мураккаб
Cortex cort. пўстлоқ
Da (Detur) D. беринг, берилсин
Da tales doses numero D.t.d. N. шундай миқдорларда ... донадан (... тадан)
берилсин
Decoctum Deс. қайнатма
Da. Signa (Detur. Signetur) D.S. беринг, берилсин, белгиланг, белгилансин
Dilutus dil. суюлтирилган
divide in partes aequales div. in p. aeq. тенг бўлакларга бўлинг, тенг миқдорга бўлинг (қисмларга ажратинг)
Dragee Dragee драже
Emulsum Emuls. эмульсия
Emplastrum Empl. малҳам, пластырь
Extractum Extr. экстракт
Ex ex дан
ex tempore ex tem. заруриятга қараб, шу заҳотиёқ
fiat (fiant) f. ҳосил бўлсин, қилинсин
film-tabuletta film-tab. фильм-таблетка, ичакда эрийдиган таблетка
Flos Fl. гул
Fluidum fluid. суюқ
Folium Fol. барг
Fructus fruct. мева
Granula Gr. гранула; ушоқ, дон, донга ўхшаш
йириклаштирилган кукун
Gutta, guttae gtt. томчи, томчилар
Guttas gtts томчидан
Herba Hb. ўт, поя, ўсимликнинг ер устки қисми (гули,
барги, пояси)
in ampullis in amp. ампулаларда
in capsulis gelatinosis in caps.gel. желатинли капсулаларда
in capsulis gelatinosis elasticis in caps.gel.el. эластик желатинли капсулаларда
in capsulis-retard in caps.-retard ретард капсулалар
in charta cerata in ch. cer. мумли, мойли қоғозда
in charta paraffinata in ch. paraff. парафинли қоғозда
in tabulettis in tab. таблеткаларда
in tabulettis-retard in tab.-retard ретард таблеткалар
in spritz-tubulis in spritz-tub. шприц тюбикларда
Infusum Inf. дамлама
Linimentum Lin., Linim. линимент, суюқ суртма
Liquor liq. суюқлик
Massa pilularum M. pil. пилюля массаси
Misce, misceatur M. аралаштиринг (аралаштирилган бўлсин)
Misce ut fiat M. f. аралаштиринг, ҳосил бўлсин
millilitr ml миллилитр
Mucilago Mucil. шилимшиқ
Numero N. …тадан (сони, рақами), ... дона, ... та
Oleum Ol. мой (суюқ ёг)
Do'stlaringiz bilan baham: |
