bilet bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilmaxilligi haqida ma’lumot bering. Postembrional rivojlanish xillarini va assidiya metamorfozini tushuntiring. Katta yoshdagi odam organizmi tomirlarida litr qon

2-savolga javob
:
Mendel o‘z tajribalarida xushbo‘y no‘xat o‘simligining yetti juft irsiy belgisining
nasldan naslga o‘tishini kuzatdi. Keyinchalik olimlarning ilmiy izlanishi natijasida har xil turga mansub
organizmlardagi turli juft belgilarning irsiylanishi o‘rganilib, Mendel qonunlari isbotlab berildi. Natijada
bu qonunlar umumiy xarakterga ega ekanligi tan olindi. Lekin keyingi ilmiy izlanishlar xushbo‘y
no‘xatning ayrim belgilari — changchi shakli, gulning rangi nasl larda mustaqil taqsimlanmasligi isbot
etildi. Nasllar ota­onaga o‘xshagan holda qoladi. Asta­sekin Mendelning uchinchi qonuni asosida bunday 
belgilar ko‘p to‘plana bordi. Shu narsa aniq bo‘ldiki, avlodlarda belgilarning ajralishi va kombinatsiyasida
barcha genlar tarqalmaydi. Albatta ixtiyoriy organizmda belgilar soni nihoyatda ko‘p. Xromosomalar
soni esa ma’lum miqdorda bo‘ladi. Har bir xromosomada juda ko‘p genlar joylashadi. Bunday genlar
bir­biri
bilan birikkan genlar deyiladi. Ular birikkan guruhlarni tashkil etadi. Genlarning birikkan guruhi
xromosomalarning gaploid to‘plamiga mos keladi. Misol uchun, odamda 46 ta xromosoma — birikkan
guruhi 23 ta, drozofilada 8 ta xromosoma — birikkan guruhi 4 ta, no‘xatda 14 ta xromosoma —
birikkan guruhi 7 ta bo‘ladi.
Bir xromosomada joylashgan genlarning birikish hodisasi Morgan qonuni bilan 
mashhur. Bir­biriga birikkan genlar guruhining soni muayyan turdagi xromo somalarning gaploid so­ 
niga mos keladi. Ular drozofila pashshasida 4 ta, makkajo‘xorida 10 ta bo‘ladi. Birikish gruppalari 
sonining xromosomalar soniga mos kelishi irsiyatda (nasldan naslga) o‘tishda xromosomalar ahamiyatga 
ega ekanligining muhim dalilidir.
Genlarbir xromosomada bo‘lganda nasldan naslga o‘tish qonuniyatlari 
haqidagi masalani T. Morgan va uning shogirdlari mukammal o‘rganishgan. Asosan drozofila degan
kichik meva pashshasi tekshirilgan. Bu hasharot genetik tadqiqotlar uchun juda qulay. Drozofila 
laboratoriya sharoiti da oson ko‘payadi, serpusht bo‘ladi: ular +25—26oC da har 10—15 kunda yangi 
nasl beradi, irsiy belgilari juda ko‘p va turlituman, xromosomalari oz (diploid soni 8 ta) bo‘ladi.