bilet bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilmaxilligi haqida ma’lumot bering. Postembrional rivojlanish xillarini va assidiya metamorfozini tushuntiring. Katta yoshdagi odam organizmi tomirlarida litr qon

2-savolga javob:
Uglevodlar tabiatda keng tarqalgan organik birikmalar bo‘lib, ular umumiy Cn(H₂O)m formula bilan ifodalanadi. «Uglevod» atamasining nomi tarkibidagi vodorod va kislorodning o‘zaro nisbati xuddi suv molekulasiga o‘xshashligidan kelib chiqqan.Uglevodlar tirik organizmlar hayotida muhim ahamiyatga ega
birikma lardir. Ular oqsillar, nuklein kislotalar va yog‘larni hosil bo‘lishida alohida ahamiyatga ega. Uglevodlarning ko‘pchiligi o‘simliklarda zaxira modda sifatida to‘planadi. Masalan, paxta tolasini, kanop o‘simligi po‘stlog‘ini selluloza deb ataluvchi polisaxarid tashkil qiladi. Kraxmal esa ildizmevali, tugunakli o‘sim liklarda va donli o‘simliklarning urug‘larida zaxira modda sifatida to‘planadi. Hayvon hujayralarida uglevodlarning miqdori kam bo‘lib, 1—2% ni, ba’zan 5% ni tashkil qiladi. O‘simlik hujayralarida esa uglevodlar ko‘p miqdorda uchraydi va ayrim hollarda quruq massaning 95% dan (paxta tolasida) iborat bo‘ladi. Uglevodlar ikki xil: monosaxarid va polisaxaridlarga bo‘linadi. Monosaxaridlar oddiy uglevodlar yoki shakarlardir. Ulardan eng muhimlari glukoza (uzum shakari) va fruktoza (meva shakarlari) hisoblanadi. Glukozaning qondagi miqdori 0,1—0,12% ga teng. Riboza bilan dezoksiriboza ham monosaxaridlarga mansub va ular nuklein kislotalar tarkibida uchraydi.Ikkita monosaxariddan tashkil topgan birikma disaxaridlar deb ataladi. Bularga saxaroza (qand lavlagi shakari), maltoza (don shakari), laktoza (sut shakari) misol bo‘ladi.Ko‘p sonli monosaxaridlarning qo‘shilishidan hosil bo‘lgan murakkab uglevod polisaxaridlar deb ataladi. Kraxmal, glikogen, selluloza kabi moddalar polisaxaridlarga misol bo‘ladi. Paxta tolasi deyarli toza sellulozadan iborat. Bularning monomerlari glukoza hisoblanadi.Polisaxaridlar tirik organizmlarda ikkita asosiy: qurilish va energetik vazifalarni bajaradi. Xitin zamburug‘ hujayrasi tarkibida ham uchraydi.
Uglevodlar hujayraning asosiy energetik manbai hisoblanadi. 1 g uglevod parchalanganda 17,6 kj energiya ajralishi aniqlangan. O‘simliklarda kraxmal, hayvonlarda glikogen zaxira modda sifatida hujayralarda to‘planadi va bu moddalar ozuqa hamda energiya zaxirasi vazifasini o‘taydi.