|
Q
1
iste'moli
Q
etkazib berish bilan teng bo'lsa, u holda
saqlash idishidagi
h
sath doimiy bo'lib qoladi. Suyuqlikning oqim tezligi
o'zgarganda doimiy sathni saqlab turish uchun nasos qurilmasining
ta'minotini boshqarish muammosi paydo bo'ladi.
Sathni barqarorlashtirish suvuqlik solingan rezervuarning to'lib ketishini
bartaraf qiladi va iste'molchilar uchun qulay sharoit yaratadi.
Suyuqlik saqlanadigan qurulmalar uchun nafaqat rezervuarlarning
to'lish rejimi, balki sath ruxsat etilgan darajadan pastga tushishi ham
favqulotda ya’ni avariyali holatlar hisoblanadi.
Yuqori
bosimli
idishdagi
suyuqlik
sathini
barqarorlashtirish
muammosini ko'rib chiqamiz. Bunday masalalarni hal qilish variantlaridan
biri releli boshqarish usulini qo'llashdir. Bosimli idishga maksimal va
minimal sath datchiklari o'rnatiladi, ularning yordami bilan nasos blokini
yoqish / o'chirish uchun signallar ishlab chiqariladi.
Tizimning
funksional
sxemasi:
AD
asinxron
dvigatel
tomonidan
boshqariladigan nasos H; ПЧ chastota o`zgartiruvchi; ДУ sath datchigi; ЗД
sath sozlovchi; Рег regulyator.
Boshqarish ob’ektining matematik modeli
Ko'rib chiqilayotgan masalada boshqaruv ob'ektida rostlovchi ta'sir nasos
qurilmasining
𝜔
tezligi, u nasosning boshini
Hp
va suyuqlikning idishdagi
Q
suyuqlik oqimini belgilaydi; asosiy g`alayon ta'sir suyuqlik
Q
1
ning sarfi
hisoblanadi.
Ko'rib chiqilayotgan masalada boshqaruv ob'ektida rostlovchi ta'sir nasos
qurilmasining tezligi, u nasosning boshini
Hp
va suyuqlikning idishdagi
Q
suyuqlik oqimini belgilaydi; asosiy g`alayon ta'sir suyuqlik
Q
1
ning sarfi
hisoblanadi. Nasos bosimi statik bosim
H
st
va gidravlik tizimning
elementlarida bosimning yo'qotishlari bilan muvozanatlanadi.
bunda
S
– nasos va trubalar gidravlik qarshiligi yig`indisi.
Agar nasos qurilmasining nominal tezligida A nominal oqim ta'minlanadi
deb faraz qilsak, u holda (1) ga muvofiq gidravlik qarshilik qiymati:
Rostlash mumkin bo'lgan qurilmadan foydalanganda nasosning
bosimi ma’lum tenglamalarga muvofiq, soxta bosim
𝐻
𝑓
tomonidan
aniqlanadi va nisbiy burchak tezligining kvadratiga bog'liq bo`ladi:
(3) tenglamani hisobga olib (1) tenglamani quyidagicha ifodalah
mumkin:
Ko'rib chiqilayotgan ob'ektda statik bosimning o'zgarishi (rasmga qarang)
idishdagi suyuqlik sathining o'zgarishiga teng: A = B. (4) tenglamani
chiziqlantirib, (2) ni hisobga olgan holda suyuqlik berilishining ortishi
quyidagicha ifodalanishi mumkin:
Bunda:
𝜔
0
, va
𝑄
0
chiziqlantirish nuqtasidagi (ishchi nuqtadagi) tezlik va
suyuqlik berish qiymatlari.
(5) tenglama blok-sxemadagi 1, 2 tuguniga va 2 strukturaviy sxemadagi
signallarning algebraik yig'indisining birinchi tuguniga mos keladi.
Bakdagi suyuqlik hajmining oshishi suv ta'minot va sarfi bilan belgilanadi:
Yoki operator ko`rinish:
Boshqaruv ob’ektining strukturali sxemasi:
Unda suyuqlik hajmining ortishi, suyuqlik berish farqi va sarf o'rtasidagi
∆𝑄 − ∆𝑄
1
bog'liqlikni o'rnatuvchi 3 tugunning dinamik xususiyatlari
integrallashuvchi tugunning uzatish funktsiyasi bilan aks ettirish mumkin:
Idishdagi suyuqlik sathining ortishi uning hajmini
∆𝑉
nisbatda ortishi
bilan bog'liq:
bu erda B - idishdagi suyuqlik oynasi sirt maydoni.
Ushbu o'zgaruvchilarning aloqasi blok diagrammada uzatish
koeffitsienti bilan 4-tugun orqali ko'rsatilgan:
Struktura sxemasiga muvofiq boshqaruv ob'ekti salbiy teskari aloqa bilan
tavsiflanadi. Uning harakati, masalan, idishdagi suyuqlik sathining ko'tarilgan
taqdirda, nasos bosimi va statik bosim (A) o'rtasidagi farqning kamayishiga va
oqimning pasayishiga olib keladi.
Olingan strukturali sxemaga ko'ra, boshqaruvchi ta’sir bo'yicha ob'ektning
uzatish funktsiyasi:
Bunda ob’ekt vaqt doimiyi:
Suv saqlash rezervuaridagi suyuqlik sathini barqarorlashtirish
strukturali sxemasi
Suyuqlik sathini avtomatik rostlash tizimi
•
Idishlarni suyuqlik bilan to'ldirish suzuvchi datchiklar tomonidan
boshqariladi, u ko'pincha yuqori va pastki sathlarga erishish haqida
signal beradi. Bunday datchiklar tegishli kontaktlarni yopadigan
diskret turdagi datchiklar deb ataladi. ABTda uzluksiz datchiklar
ko'proq qo'llaniladi, ularda suzuvchi datchiklar potensiometrik
datchikli dvigatel bilan yoki induktiv o`zgartiruvchining
harakatlanuvchi elementiga ulanadi.
•
Kir yuvish mashinalarining rezervuarlarida suyuqlik sathini saqlab
turish uchun turli xil avtomatik barqarorlashtirish tizimlari qo'llaniladi.
Quyidagi rasmda ko'rsatilgan suyuqlik sathini avtomatik
barqarorlashtirish tizimining variantlaridan birini ko'rib chiqaylik.
Suyuqlik sathini avtomatik
rostlash tizimining sxemasi:
1 – rostlanuvchi nasos
baki;
2— rostlovchi nasos;
3 - dush tizimi;
4 - soplo;
5 - asosiy nasos;
6 - potentsiometrik
datchik;
7 - suzuvchi;
8 - yuvish suyuqligi baki;
9 - filtr
•
Boshqarish ob'ektida (suyuqlik solingan bak) dinamik muvozanat mavjud
bo`ladi, agar Q
H2
nasosning berayotgan oqimi Q
H1
nasosining oqimiga
(mahsulotni yuvish uchun suyuqlik oqimi tezligi) teng bo'lsa.
•
Suyuqlik oqimining keskin kamayishi bilan bakdagi suyuqlik miqdori ortadi. U
holda suzuvchi potentsiometrik datchikning dvigatelini shunday harakatga
keltiradi, H2 nasosining elektrodvigatel manbasi chiqish kuchlanishi kamayishi
evaziga uning qarshiligi kuchayadi. Dvigatel milining aylanish tezligi pasayadi va
Q
H
j nasos oqimi berilishi kamayadi. Buning natijasida suyuqlik sathii tiklanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
