Beynin I i m I i -js

*
Sezgiler der ki, gözünüzü açtınız ve işte! Dünya karşınızda. Bütün
m uhteşem kızıl ve altın renkleriyle, köpekleri ve taksileriyle, vı­
zır vızır işleyen kentleri ve bol çiçekli manzaralarıyla. Görüş çaba
gerektirmez, önem siz birkaç ayrıntı dışında da keskin ve tanıdır.
Gözlerinizle yüksek çözünürlüklü bir dijital video kamera arasın­
da önem li fark yok gibidir. Benzer şekilde kulaklarınız dünyadaki
sesleri doğru biçimde kaydeden kom pakt birer mikrofon, parmak
uçlarınız da dış dünyadaki nesnelerin üç boyutlu biçimlerini keşfe­
den birer algılayıcıdır sanki. Ama sezgilerin bu söyledikleri tüm üy­
le yanlıştır. Ö yleyse gerçekte neler olduğuna bir göz atalım.
Kolunuzu oynattığınızda olup bitenleri bir düşünün. Beyniniz
kasılma ve gerilme durumlarını kaydeden binlerce sinir lifine ba­
ğımlıdır, ama siz sinirsel etkinliklerin oluşturduğu bu şimşek fır­
tınasının varlığına ilişkin en ufak bir duyum bile almazsınız. Tek
21

---

farkında olduğunuz şey, kolunuzun hareket ettiği ve şu an d a farklı
bir yerde olduğudur. N örobilim in erken d ö n em ö n cü lerin d en Sir
Charles Sherrington, geçen yüzyılın ortalarında hu k o n u h ak k ın d a
kafa yoranlardan biriydi. Yüzeyin altında işleyen b ö y le sin e geniş
çaplı bir düzeneğin farkında bile o lm a y ışım ız on u h ayrete d ü şü ­
rüyordu. Sinirler, kaslar ve kirişler (ten d on lar) k o n u su n d a hatırı
sayılır bir bilgi ve uzm anlığa sahip old u ğu h a ld e, elin e bir k âğıt
parçası almaya kalkıştığında “devreye giren kasların h içb ir şekilde
farkında olm adığı”nı, ama “ hareketi yine de k o la y lık la ve doğru
hiçimde gerçekleştirebildiği”ni b elirtm işti
.2