Beton turlari va ularning klassifikatsiyasi

Beton qorishmalarining tayorlanishi
Umumiy ma’lumotlar
Beton qorishmalarini yig‘ma temir-beton korxonalarining beton
qoruvchi tsexlarida olinadi. Beton qorishma mahsulotlarini ishlab chiqarish
uchun beton zavodlari va beton qoruvchi moslamalar mo‘ljallangan. Beton
qorishmalari ishlab chiqarishni ko‘chmaydigan moslamada qanday tashkil
qilinsa, xuddi shunday ko‘chiriladigan yoki harakatchan moslamada ham
tashkil qilinishi mumkin. Qurilish ob’ektlarning boshlang‘ich davrida
ko‘chmas zavodlardan anchagina uzoqda bo‘lgan vaziyatda harakatchan
moslamalardan foydalaniladi. Harakatchan moslamalarning turidan biri
inventar beton zavodlari bo‘lib, qaysiki qurilish yakunlanganda asbob
uskunalar qismlarga ajratiladi va yangi ish maydoniga ko‘chiriladi. Beton
qorish moslamalari ish tartibiga ko‘ra tsiklli va uzluksiz turiga
ajratiladi. TSikl bilan ishlaydigan moslamalarga vaqti-vaqti bilan
xomashyo yuklash, qorib aralashtirish va mahsulotdan bo‘shash xarakterli
bo‘lsa, keyingisi bu vazifalarni uzluksiz bajaradi. Ko‘p tarqalgan usul tsiklli usul bilan ishlaydigan moslamalardir. Uzluksiz ishlaydigan moslamalarni bir xil markadagi beton qorishmani (ko‘plab ishlab chiqarishga) ehtiyoj bo‘lganda qo‘llash samaralidir, masalan gidrotexnik va yo‘l qurilishlarida, ob’ektlarni mayda donalab tayyorlanadigan devor materiallari bilan qurishda. Beton qoruvchi zavod va tsexlarni bir-biridan farqlantiradigan asosiy belgi texnologik tuzilishidir. Vertikal tuzilishga ega moslamalar bir va ikki pog‘onali texnologik sxema bilan ajratiladi (1.13-rasm). Bir pog‘onali yoki vertikal sxemada bo‘lish bunkerlariga hamma komponentlar bir marta ko‘tariladi (1.13,arasm). So‘ngra ular gravitatsion (erni tortishuv) kuch yordamida miqdorlovchi
dozator moslamaga, undan beton qorish moslamasiga o‘tkaziladi. Planda
vertikal joylashtirilganda moslama nisbatan katta bo‘lmagan o‘lchovda
bo‘lsada, lekin ancha baland bo‘ladi. Beton qorish moslamalar tizimi uzoq
muddatli davrda foydalanishga mo‘ljallangan bo‘lib, asosan vertikal
sxemada bajariladi. Ikki pog‘onali sxemada (1.13,b - rasm) materiallarni
ikki marta ko‘tariladi, avval sarflash bunkerlariga keyin konveyr
yordamida qoruvchi moslamalarga tashiladi. Bunday joylashtirishda zavod
yoki tsex ikki qismga miqdorlab beruvchi (dozator) bo‘lim qabul qiluvchi
moslamalari bilan va beton qorishmani taqsimlash bunkerlari bilan qorish
bo‘limiga bo‘linadi.