Berdiyeva dilbar evodullayevna o ’ zbekiston Respublikasi ta

Yaxlit pedagogik jarayon tushunchasi va uning tuzilishi. Tizim
atamasi ikki xil
ma
’
noda ishlatiladi. Ular: tizim 
–
xossa sifatida; tizim 
–
ob
’
ekt sifatida. SHaxsiy kompyuterlar
asosida lokal va ko
’
p pog
’
onali hisoblash tarmoqlari yaratilmoqda va ularni joriy etish ijobiy
natijalar beradi.
Hisoblash tarmoqlari o
’
zida ma
’
lumotlarga ishlov berishning yaxlit kompyuter tizimlari
(YaKT)ni mujassamlashtiradi. Ma
’
lumotlarga ishlov berishning YaKT ma
’
lumotlarni
tasvirlashning yagona usuliga, tizim kompyuterlari bilan foydalanuvchi o
’
rtasidagi o
’
zaro
munosabatning yagona usuliga asoslangan hamda mutaxassislarning va ularning professional

---

ishlarida axborotga va hisoblashga bo
’
lgan talabini qondiruvchi murakkab-texnologik va
dasturiy majmuadir.
Tizim 
–
ob
’
ekt sifatida juda murakkab va ma
’
lum shaklda tartiblangan (uzluksiz ta
’
lim
tizimi, ta
’
lim-tarbiya jarayoni va shu kabilar) ichki tuzilmaga ega bo
’
lgan jarayonlarda
namoyon bo
’
ladi va qaralayotgan jarayonni tizimiy o
’
rganishga imkoniyat yaratadi.
Tizim qo
’
yilgan maqsadlarga erishish maqsadida birlashgan, boshqaruv personalining
xarakterlarini o
’
zaro muvofiqlashtirish va bir-biriga moslash sohalarida ishlatiladi.
Tizim, tizimiy tahlil va tizimiy yondashuv jarayonlarida muntazam foydalanilib
boraveradi va tadqiqot ishlarini samarali olib borishning asosiy negizlaridan birini ta
’
minlaydi.
Tizim 
–
xossa sifatida makon va zamondagi muayyan miqdordagi hamma tartiblangan
unsurlardan va ularning ratsional kombinatsiyasidan tashkil topgan. Bu unsurlarning har biri
butun ob
’
ekt faoliyatining muvaffaqiyatiga ta
’
sir etadi.
Tizim
–
ma
’
lum maqsad sari yo
’
naltirilgan yoki yagona ma
’
lum maqsad asosida
ifodalangan o
’
zaro bog
’
liq manbalar (qism tizimlar, tizim elementlari) majmuasi yoki o
’
zaro
ta
’
sir (qonuniyat) asosidagi qism tizimlar va tizim elementlari majmuasi.
MAQSADI: Muammoni bir butun qilib tadqiq etishga imkon yaratish.
VAZIFALARI: ta
’
lim jarayonini bir butun yaxlit tizim shaklida ifodalash; ta
’
lim-
tarbiya jarayoniga 
«tizim
yaxlit»,
«tizimiy
yondashuv»
tadqiqot usullarini joriy etishga
imkoniyat yaratish.
Tizim ta
’
lim-tarbiya jarayonini tizim elementlari, qism tizimlar ko
’
rinishida ifodalab,
kadr orasidagi aloqadorlikni o
’
rnatish orqali ta
’
lim-tarbiya jarayonidagi qonuniyatlarni ochish
imkoniyatini yaratadi va mazkur jarayonlarni optimallashtirishga yordam beradi.
Tizim ta
’
lim-tarbiyaga oid muammolarni hal etishda 
«tizimiy
tahlil»,
«tizimiy
yondashuv»,
«ieraxik
tizim»
larga tegishli tadqiqot usullarini amaliyotga joriy etishda keng
qo
’
llaniladi.
Tizim pedagogik texnologiyalarning istiqbolli variantlarini yaratishda va ularning
zamon talabiga javob beradigan variantlar monitoringni ishlab chiqarishda doimo kerak bo
’
ladi.
Tizim
Sistema (yun. Systeme - qismlardan iborat, butun) 
–
o
’
zaro munosabat va aloqada
bo
’
lgan muayyan yaxlitlikni hosil qiluvchi ko
’
p qismlar (elementlar) majmui.
Tushunchalar, taxminlar, nazariyalar, ilm, formatlashtirilgan mantiqiy tizimlar.