Berdaq nomidagi

Nazorat savollari

5. 
   Ishlab chiqarish changi va uning insonga ta’siri tog’risida ma’lumotlar keltiring.
   
6. 
   Nafas olish organlarining individual himoya vositalariga misollar keltiring.
   
7. 
   Changga qarshi respiratorlarning va fil’trlarining turlari ularning ishlash prinsilari to’g’risida ma’lumotlar bering.
   
8. 
   Shaxsiy himoya vositalari vazifalariga qarab qanday turlarga bo’linadi bulinadi.
   

Jamoa himoya vositalari vazifalariga qarab qanday turlarga bo’linadi bulinadi
№ 6 Ma’ruza: Aholini tabiiy is gazidan zaharlanishning oldini olish.
Reja’;
1.Tabiiy gaz chaqnashi va is gazidan zaharlanish
2. Maishiy sharoitda og‘ir gazlar hosil bo‘la-digan va to‘planadigan joylar
3. Tabiiy gaz va is gazi bilan zaharlanish bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlar.

Tabiy gazning to‘liq yonmasligi, gaz oqimining behosdan uzilib qolishi, xona ichida gaz to‘planishi, gazni yoqib, qarovsiz qoldirish, isitish tizimlariga gazni ulashda xavfsizlik qoidalariga rioya qilmaslik oqibatida portlash va yong‘in sodir bo‘lishi hamda tabiiy gaz va is gazlaridan zaharlanish holatlari bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lishi mumkin. Natijada insonlar turli xil og‘ir tan jarohatlari olishlari yoki ularning bevaqt vafot etishi yuzaga keladi.

Is gazi-xonadonlarimizda foydalaniladigan tabiiy gazning to‘liq yonmasligi, ko‘mir va organik yonilg‘i moddalarning chala yonishidan hosil bo‘ladigan gazdir. Is gazi inson organizmining nafas yo‘llari va nafas a’zolariga kuchli ta’sir qiladi. Is gazi nafas yo‘llari orqali organizmni, xususan, markaziy asab sistemasini zararlaydi.
Is gazidan qator organik moddalar sintez qiluvchi korxonalarda, garajlarda ventilyasiya yomon bo‘lganda, yangi bo‘yalgan, shamollatilmaydigan xonalarda, shuningdek, uy sharoitlarida tabiiy gaz yonib turganda va pechka bilan isitiladigan uylarda va pechka qopqog‘i o‘z vaqtida yopilmaganda zaharlanib qolish mumkin.
Is gazidan zaharlanish uning havodagi konsentratsiyasi va ta’sir muddatiga bog‘liq bo‘ladi. Zaharlanish engil, o‘rta va og‘ir darajalarda bo‘ladi, bunday hollarda bosh qattiq og‘riydi, aylanadi, qusish, hushdan ketish hamda nafas olish sekinlashadi, ba’zan o‘limga ham olib keladi.
Birinchi yordam ko‘rsatish uchun, avvalo, zaharlangan kishini zudlik bilan toza havoga olib chiqish zarur. YUzaki nafas olishda yoki nafas olish tuxtab qolganda sun’iy nafas oldira boshlash lozim. Agar bemor hushida bo‘lsa, tananing yuqori qismi qisib turuvchi kiyimlardan bo‘shatiladi, issiq choy va qahva ichiriladi.
Maishiy sharoitda og‘ir gazlar hosil bo‘la-digan va to‘planadigan joylar – organik moddalar uzoq vaqt davomida to‘planadigan va chiriydigan joylar – eski kanalizatsiya va xojatxonalar hamda ularga yaqin bo‘lgan joylar.
Og‘ir gazlar (butan, metan, etan va propan) – bu qanday gazlarǵ
1. Eski kanalizatsiya, hojatxonalar va ularning atrofida organik moddalar (axlatlar)ning chirishi natijasida paydo bo‘ladi.
2. Erdan chiqadigan (botqoq) gazlarning tarkibiga kiradigan havodan og‘ir, rangsiz, hidsiz, yonuvchan gaz, alangasi oz yorug‘lik beradi.
3. Suvda oz eriydi, kislorod yoki havo bilan hosil qilgan aralashmasi gugurt chaqilsa yoki uchqun chiqqanda portlaydi.
4. Kanalizatsiya, hojatxona va boshqa chuqurliklarda to‘planadi.
Og‘ir gazlardan zaharlanmaslik uchun:
-kanalizatsiya quduq-lariga maxsus teri va nafas organlarining himoya vosita-larisiz tushmaslik;
- shaxsiy himoya vosita-laridan to‘g‘ri foydalanish;
- eski kanalizatsiya va hojatxonalar yaqinida kamida 6-8 metrgacha bo‘lgan masofada chuqurliklar qazimaslik;
- eski hojatxonalardan bolalarning foydalanishiga yo‘l qo‘ymaslik, kattalar foydalanganda xavsizlik choralariga rioya qilishi lozim.
Og‘ir gazlardan zaharlanganda:

• 
  Favqulodda vaziyatlar boshqarmasi “Qutqaruv xizmati”ga 1050 telefoni orqali xabar qiling.
  
• 
  “Tez tibbiy yordam” xizmatiga
  

103 telefoni orqali xabar bering.

• 
  Maxsus himoya vositalarisiz
  

zaharlanganlarni qutqarish uchun kanalizatsiya va hojatxonalarga tusha ko‘rmang

• 
  Jabrlangan kishini ochiq
  

havoga olib chiqing, ko‘zlari, nafas yo‘llari va terisini ko‘p miqdorda oqar suvda yuving.