Berdaq nomidagi qaraqalpoq davlat universiteti kimyo-texnalogiya fakulteti oziq-ovqat yo`nalishi 1-a kurs talabasi matnazarov sanatbekning biologiya fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

α-spiral - oqsillarda eng keng uchraydigan ikkilamchi struktura. Spiralning to'liq bir aylanishining uzunligi 0,54 nanometr, shu masofa ichiga 3,6 aminokislotalar qoldigi sig'adi (1 aminokislota qoldigi uzunligi α-spiralda 0,15 nm tashkil etadi). α-spiral har 4 aminokislotalar qoldiglarini ortasidagi hosil bo'ladigan vodorod bog'lari bilan stabil holatga keladi. Ilk bora Laynus Poling tomonidan kashf etilgan.

7 ta α-spiralga ega Bovine rhodopsin oqsili (PDB file 1GZM). Bu oqsilning α-spirallari (qizil rang bilan korsatilgan) hujayra membranasi ichida joylashgan (hujayra membranasi qizil va ko'k chiziqlar bilan korsatilgan)

β-qavatlar - bir biridan uzoq bo'lgan (~0,347 nanometr) xar hil peptid zanjirlarning aminikislotalar qoldiqlari orasida hosil bo'ladigan vodorod bog'lar bilan paydo bo'ladigan oqsilning ikkilamchi strukturasi. β-qavatlar parallel va antiparallel bo'lishlari mumkin. β-qavatlar tarkibida glitsin va alanin aminokislotalari soni kop.

• β-qavatlar - bir biridan uzoq bo'lgan (~0,347 nanometr) xar hil peptid zanjirlarning aminikislotalar qoldiqlari orasida hosil bo'ladigan vodorod bog'lar bilan paydo bo'ladigan oqsilning ikkilamchi strukturasi. β-qavatlar parallel va antiparallel bo'lishlari mumkin. β-qavatlar tarkibida glitsin va alanin aminokislotalari soni kop.

Protein A oqsilining tashqari tomonidagi β-qavatlari (qizil bilan korsatilgan)

Oqsillarning uchlamchi strukturasi - bu bir polipeptid zanjirdan tashkil topgan oqsilning fazoviy tuzilishi. Oqsilning uchlamchi strukturasini hosil qilishda quyidagi kuchlar ishtirok etadi: Kovalent bogʻlar - sistein qoldiqlari orasida (disulfid koʻprikchalar) Ion bogʻlar - musbat va manfiy aminokislotalar qoldigʻi orasida hosil boʻladi vodorod bogʻlar Gidrofil-gidrofob kuchlar - qutbli va qutbsiz aminokislotalar qoldiqlari suvga har xil boʻlgan munosabati asosida hosil boʻladi. Oqsilning uchlamchi strukturasi oqsil foldingi natijasida hosil boʻladi. Katta oqsillarning uchlamchi va toʻrtlamchi strukturalarini hosil qilishda maxsus Shaperon-oqsillar qatnashadi.