Berdaq atindag’i qaraqalpaq ma’mleketlik universiteti ekonomika fakulteti «Pul hám bankler»

Көрсеткишлер аты	Жәми		соннан
	Ломбардлар саны	Сумма (млярд.сум)	500млн.сумға шекем		500млн.сумнан1млярд.сумға шекем		1 млярд.сумнан 3млярд сумға шекем		3млярд сумнан көп
			саны	Тутқан үлеси	саны	Тутқан үлеси	саны	Тутқан үлеси	саны	Тутқан үлеси
01.03.2019
Улыўма капитал	55	99,2	3	1,4%	17	11,8%	27	47,9%	8	38,9%
Соннан устав капиталы	55	39,2	0	0,0%	43	61,5%	12	38,5%	0	0,0%

Ломбардлардың улыўма капиталы ҳәм устав капиталы бойынша группаланыўы

01.03.2020
Улыўма капитал	61	119,6	2	1,8%	17	9,5%	31	46,0%	11	43,8%
Соннан устав капиталы	61	46,6	0	0,0%	46	57,2%	15	42,8%	0	0,0%

3. Микрокредит мекемелери

• Микрокредит мекемелери устав фондының ең кем муғдары лицензия алыў ушын мүрәжат қылған күнге шекем тек пул қаржыларынан қәлиплестирилген болыўы керек.

Микрокредит шөлкемлериниң минимал устав фонды

• 2021-жыл 27-октябрдеги мағлыўмат бойынша 2 млрд сум болыўы керек.Өзбекстан Республикасы Орайлық банкиниң 2021-жыл 12-майда Өзбекстанда 66 микрокредит шөлкеми дизимнен өткен.

Микрокредит мекемеси лицензия алыў ушын Өзбекистан Республикасы орайлық банкине ямаса оның территориялық басқармаларына төмендеги ҳүжжетлерди бериўи мүмкин:
Лицензия бериў ҳаққындағы арза;
Микрокредит мекемесиниң шөлкемлестириўшилик ҳужжетлери;

3.Микрокредит мекемеси мәмлекет системасынан өткизгенлиги ҳаққындағы гуўалықтың нотариал тәртипте тастыйықланғанлығынан көширме;

4.Микрокредит мекемеси басқарыў органларының системасы ҳаққындағы мағлыўматлар;

5.Микрокредит мекемесиниң устав фонды қәлиплескенлигин тастыйықлаўшы банк ҳүжжети.

• Микрокредит мекемеси тәрепинен көрсетилген хызметлер:
• Микрокредитлер яки микроқарызлар бериў;
• Қарыз мәжбүриятларын сатып алыў ҳәм сатыў (факторинг);
• Микрокредит мекемеси лизинг бериўши сыпатында қатнасатуғын микролизинг (финанс ижарасы);
• Нызам ҳүжжетлерине муўапық басқа түрдеги микрофинанслық хызметлер көрсетиў, сол себептен тутыныў кредитлерин бериў.

Микрофинанслық хызметлер көрсетиў ушын қаржылардың дереклери:
-Өз қаржылары, соннан алған дәраматлары;
-Инвесторлар, соннан шет еллик инвесторлар тәрепинен инвестиция шәртнамалары тийкарында берилген қаржылар;
-Банклердиң кредитлери ҳәм мәмлекет мақсетли жамғармалардың қаржылары;
-Ҳалық аралық финанс институтлары, мәмлекетлик емес, коммерциялық емес мекемелердиң, соннан шет ел мәмлекетлик емес, коммерциялық емес мекемелердиң грантлары ҳәм қарыз қаржылары;

4. Банклик емес кредит мекемелериниң ресурс базасы

• Банклик емес кредит мекемелери искерлиги төмендегише өзгешеликлерге ийе:
• Банклик емес кредит мекемелери өз алдына алынған банк операцияларын әмелге асырады;
• Банклик емес кредит мекемелери искерлиги тар шеңберде қәнигелескен болады. Бул оларды хошаметлеўди тәмийинлеў имканиятын береди. Себеби банклик емес кредит мекемелери бир тараўда сапалы ҳәм арзан бир өним жарата алады;

3. Банклик емес кредит мекемелери искерлиги пәс рискли есапланады;
4. Банклик емес кредит мекемелери искерлиги Орайлық Банк тарепинен Коммерциялық банклердиң искерлиги сыяқлы қатты тексерилмейди.

Банклик емес кредит мекемелериниң ресурс базасы төмендеги дереклерден пайда болады:
Устав капиталы;
Басқа мекемелерге берилген финанслық жәрдем;
Өзиниң агзаларынан жалып ететуғын пул қаржылары;
Коммерциялық банклердиңкредитлери;
Сап пайда;
Пайда есабынан формаланған запаслар;
Өткен жыллардың бөлистирилмеген пайдасы;

Өзбекстан Республикасында Ломбард ашыў ушын минимал ис ҳақының 40 есеси муғдарында пул қаржылары керек. Микрокредит мекемеси ушын 100 мың евро эквиваленти муғдарында пул қаржылары керек.

Өзбекстан Республикасында Ломбард ашыў ушын минимал ис ҳақының 40 есеси муғдарында пул қаржылары керек. Микрокредит мекемеси ушын 100 мың евро эквиваленти муғдарында пул қаржылары керек.

Экономикалық әдебиятларда алымлардың бир топары “Микрокредит мекемелериниң хызмети қадағаланбаслығы керек” деген пикирди илгери сүреди. Кредит аӯқамлары раўажланған мәмлекетлерде коммерциялық банклери менен беллесе алатуғын дәрежеде қәлиплескен кредит мекемелери есапланады. Олар өз ағзаларынан депозитлер қабыллаў ҳуқықына ийе. Сол себепли олардың хызмети қадағалаў органлары тәрепинен қатты қадағаланады.

Дыққатларыңыз ушын рахмет!!!

• Дыққатларыңыз ушын рахмет!!!

Баймуратова З.