Berdaq atinda

1-tapsırma. Tekstten dórendi sózlerdi tawıp, olardı túbir hám sóz jasawshı qosımtalarǵa ajıratıp aytıń.

Kesteshi apay ómirinshe tiginshi bolıp islegen. Onıń on barmaǵınan óneri tamǵan sheber qollarınan dóregen kiyimler adamlarǵa jarasımlı hám qonımlı bolıp keledi eken. Jámiyla apa, óziniń kásibine qızınıń da qızıǵıwshılıǵın sezip, onı da ózindey sheber tiginshi etip tárbiyalawǵa kirisken. Qızı Zákiyra orta mektepti pitkerip shıqqannan keyin anası isleytuǵın tigiw fabrikasına jumısqa kiredi. Zákiyra óziniń intalılıǵı menen altı ayda attay sheber tiginshi usta bolıp jetisedi.

Házir usı cexta belsene xızmet etip kiyatırǵan sheber tigiwshi hám kesteshi, óz isine jańalıq qosıwshı miynetkesh sheber jaslar kóp. Olardıń sheber qollarınan shıqqan sulıw, adamlarǵa jarasımlı etip tigilgen naǵıslı kóylekler hám beshbentlerin kiyip júrgen qız-kelinsheklerimizdiń házir jiyi-jiyi ushıratamız (G.K.).


2-tapsırma. Berilgen sózlerdiń jasalıw usılın, olardıń neshe túbirden jasalǵanın, ne ushın hár túrli bolıp jazılıw sebeplerin túsindiriń.


Sózler: atqulaq, túyetaban, qarabaraq, jolbarıs, aqquw, birǵazan, bıyıl, búgin, ashıwdas, temir jol, bas kiyim, aǵash qasıq, temir qasıq, húrmet etiw, dos bolıw, qosıq aytıw, keń jawırınlı, uzın boylı, júzbe-júz, qolma-qol, bara-bara, sóyley-sóyley, qayta-qayta, ÓzR, QMU, makankom.


Qadaǵalaw ushın sorawlar
1. Atlıq qanday jollar menen jasaladı?
2. Kelbetliktiń jasalıw usılların túsindiriń?
3. Ráwish qanday sóz jasalıw usılına iye?
4. Feyildiń jasalıw usılların aytıp beriń.


Ádebiyatlar

1. 
   Da’wletov A., Da’wletov M., Qudaybergenov M. Ha’zirgi qaraqalpaq a’debiy tili. Morfologiya. No’kis, 2010.
   
2. 
   Нажимов А. Қарақалпақ тилинде жуп ҳәм тәкирар сөзлер. Нөкис, 1979.
   
3. 
   Ҳәзирги қарақалпақ әдебий тилиниң грамматикасы. Сөз жасалыў ҳәм морфология. Нөкис, 1994.
   
4. 
   Ҳожиев А. Ўзбек тилида сўз ясалиши. Тошкент «Ўқитувчи», 1989.