10-variant
1. Tekstten dawıssız fonemalardı tawıp, fonetikalıq tallaw jasan.
Tannın atqanı jana ǵana edi, biraq SHımbaydın átirapında háreket qızıp ketti. Kegeylinin eki boyında da kózge shalınatuǵın jaqın-juwıqtaǵı jollarda da adamlar aǵılıp qalaǵa qaray baratır.
2. Tómendegi mısallardan sinonimlerdi tabın, olardın mánilerin analiz etin.
"osh jigitke namıs kerek, ar kerek,
Qálem qas, qıpsha bel sáwer yar kerek (Ájiniyaz).
Alasıǵa altaw az, beresige besew kóp (Naqıl).
Bıyıl gúz diyqanlar mol haısılǵa bólendi,
Eginimnin sonsha pitkeni, bir talay ónim aldım («Ámiwdárya).
3. Tekstten betlik hám ózlik almasıqların tabın. Olardın betin, sanın hám sepligin anıqlan.
Men qayda barsam da, ózindi mennen burın sol jerde kór. Biz sizin jalǵız balanız ushın mámleketlik iske zıyan tiygiziwge tiyisli emespiz. Sen irkile tur, - dedi Dármenbay qaqıranın qasına jaqınlap, sóytti de ózi ishke kirip ketti.
4. Teksttegi gáplerdi intonaciyası boyınsha oqıp shıǵıp, olardın mánilerine qarap, irkilis belgilerin qoyın.
- Máteke! - dedi Sapalaq, qashshan súyegi sipse bolǵan ákesi tirilip kelgendey ushıp-ushıp quwanıp. - Jerdin jarıǵınan shıqtın ba yapırmay?!
Ol sudyanın qolın qaǵıp jiberdi de, Sapalaqqa umtıldı. Kele sala qapsıra qushaqlap, betinen shorp-shorp súydi.
5. Maǵluwmatnama
11-variant
1. Tekstten dawıssız fonemalardı tawıp, fonetikalıq tallaw jasan.
Pamirden sarqırap aqqan saǵası,
Baǵ-baqshalı Jayhun dárya jaǵası,
Paxta, salı, malǵa tolı bay mákan,
Túye moyın Aral teniz arası.
2. Tómendegi mısallardan sinonimlerdi tabın, olardın mánilerin analiz etin.
Esigindi jel ashıp, jel jappaydı,
Elpip esken jazdı salqın samalı.
Iyt uǵırlıq qılmas, berjersen bastan,
Kúnde bir toydırsan qarnındı Astan (Ájiniyaz).
Tamaq bersen ózinen ketedi –á! (Qaraqalpaq xalıq ertekleri).
3. Teksttegi siltew almasıqlarının mánilerin (alıslı-jaqınlıq, anıqlıq-anıq emeslik) anıqlan.
Jiyemurat usı qıyallar menen bánt bolıp, kúnnin shıǵa baslaǵanın da eskermegen edi. Usı oy ústinde úzi jatırǵan jaydan bılay-bılay shıǵa almadı. Sebebi, olar mına pıshıqqa usap, quyrıǵın bılǵanlatıp, hár kimge bir jaǵımpazlanadı.
4. Tekstten soraw gáplerdi tawıp, soraw mánisinin qaysı sózler arqalı anlatılıp turǵanın anıqlan, kerekli orınlarǵa soraw belgilerin ózleriniz qoyıp shıǵın.
- Awırıp qaldıız ba
- Awa
- oskolka oynattı
- on qolım edi qolımdı kesesiz be
- Joq Tusın kesti de, oskolkanı suwırıp aldı.
- endi awıra ma
- Awırmaydı.
5. Ómirbayan
Do'stlaringiz bilan baham: |