Begmuxammedov botirbek murodillayevichning bitiruv malakaviy ishi

Biologik vositalarning xususiyatlari
.
 
Biologik vositalarning bir qator 
hususiyatlari bor. Kasallik tug’diruvchi mikroorganizmlar va toksinlar organizmga 
juda oz miqdorda tushsa-da kasallik keltirib chiqaradi. Bir necha o’n va hatto 
mikrob tanachalarining birligi (30-50 tulyaremiyada) organizmga tushib, qulay 
sharoitlarda yuqumli kasalliklarni keltirib chiqarish mumkin. Shunday miqdordagi 
mikroblarni praktik jihatdan tortish mumkin emas (tulyaremiyaning 50 mikrobi 
taxminan milligrammni 10 mln dan bir qismini tashkil etadi.) 
Birlamchi zaharlovchi manbadan paydo bulgan yuqumli kasallik butun 
rayonlarni, oblastlarni va hatto mamlakatni o’rab olgan holda tarqalishi mumkin. 

---

63 
Shikastlangan hayvonlar atrofida turgan sog’ organizmlar uchun havf tug’diradi. 
Yuqumli kasalliklar kontagiozlik, yuqumlilik hususiyatiga ega bulib va 
hayvonlarga yuqadi. Bakteriologik vositalar hayvonlar, hamda o’simliklarni 
shikastlaydi. 
Yuqumli kasalliklar zaharlangandan keyin birdaniga emas, balki bir necha 
kun, xafta va ba’zan oy mobaynida davom etishi mumkin bo’lgan yashirin davrdan 
sung paydo bo’ladi. Bu vaqt ichida odamlar harakat qilishlari tufayli yuqumli 
kasallik 
yangi-yangi 
territoriyalarga 
tarqaladi. 
Yuqumli 
kasalliklar 
quzg’atuvchilarini tashqi muhitda faqat tekshirishning maxsus labarotoriya usullari 
yordamida aniqlash mumkin. 
Kasallik tarqatuvchi mikroorganizmlar va toksinlar bilan oziq-ovqat, 
yem-hashak va suvning zararlanishi. 
Bakteriologik vositalar (BV) aerozol holida kullagan taqtirda bekitilmagan 
oziq-ovqat, yem-hashak va suv juda intensiv zararlanadi. Shuningdek hayvonlar 
chiqindilari,yuqumli kasalliklar tashib yuruvchilar (hasharotlar, kemiruvchilar) va 
zararlangan buyumlar hamda boshqa narsalar orqali zararlanish buyumlar xamda 
boshqa narsalar orqali zararlanish mumkin. Ko’pincha mikroorganizmlar yem-
hashakda va suvda uzoq vaqt, ayniqsa spora holida saqlanib qoladi. 
Uzoq vaqt saqlanish ularning turg’unligiga shuningdek kuyosh 
radiasiyasining intensivligiga, meteorologik sharoitga, yashash muhitining 
xususiyatiga ko’p jihatdan bog’liq. Ko’p mikroorganizmlar quritilganda dag’al va 
konsentrlangan 
yem-hashakda 
saqlanib 
qoladi. 
Past 
temperatura, 
mikroorganizmlarning yem-hashakda va suvda yashovchanligini saqlab qolishga 
sharoit yaratadi. 
Bakterial aerozollar qoplardagi donga va kombikormaga 2-3 sm gacha, 
qisilgan pichan va xashakka 12 sm gacha, turgan pichan g’aramiga shamol esgan 
tomonidan 50sm gacha, yaqinda g’aramlangan pichan va hashakka yanada 
chuqurroq kirib boradi.

---

64 
Quyosh nuri mikroorganizmlarni o’ldiradi. Shuning uchun quyosh nuri 
ta’sirida turgan yem-hashak soyada saqlanganlarga nisbatdan tezroq 
zararsizlanadi.