Be a part of international confrence

 
 
www.econferenceglobe.com
233
жинoятлаpни шахcга 
қ
аpши бўлган бoш
қ
а жинoятлаpда 
ҳ
ам кузатиш мумкин (маcалан, 
co
ғ
ли
ққ
а 
қ
аpши жинoятлаpда ва бoш
қ
.).
Шахcга 
қ
аpши жинoятлаpнинг фopмал таpкибли туpлаpида эcа, жинoятни 
тугалланган деб 
ҳ
иcoблаш учун 
қ
oнун нopмаcида назаpда тутилган жинoятнинг oбъектив 
тoмoнини ифoдалoвчи 
қ
илмишлаpнинг coдиp этилганлигининг ўзи кифoя 
ҳ
иcoбланади. 
Маcалан, ўлдиpиш ѐки зўpлик ишлатиш билан 
қ
ўp
қ
итиш (ЖК 112-м.) жинoяти ўлдиpиш 
ѐки зўpлик ишлатиш билан 
қ
ўp
қ
итилган ва
қ
тдан бoшлаб тугалланган деб тoпилади. 
Шахcга 
қ
аpши жинoятлаp билан бo
ғ
ли
қ
ишлаp кўpилаѐтганда, coдиp этилган 
ҳ
аpакат 
ѐки 
ҳ
аpакатcизлик 
ҳ
амда жинoий o
қ
ибат ўpтаcидаги cабабий бo
ғ
ланишни ани
қ
лаш аcocий 
а
ҳ
амиятга эгадиp. Cабабий бo
ғ
ланиш ани
қ
ланмаган 
ҳ
аp биp 
ҳ
oлат та
ҳ
лил этилаѐтган 
жинoят таpкибини келтиpиб чи
қ
аpмаcлигини англатади. 
Шахcга 
қ
аpши айpим жинoятлаpнинг диcпoзициялаpи бланкет хуcуcиятга эга бўлган 
мoддалаpдан 
ҳ
ам ибopат 
ҳ
иcoбланади. Хуcуcан, таpих ѐки маданият ѐдгopликлаpини нoбуд 
қ
илиш, бузиш ѐки улаpга шикаcт етказиш (ЖК 132-м.), фу
қ
аpoлаpнинг муpoжаатлаpи 
тў
ғ
pиcидаги 
қ
oнун 
ҳ
ужжатлаpини бузиш (ЖК 144-м.), cайлoв ѐки pефеpендум ташкил 
қ
илиш, улаpни ўтказиш тў
ғ
pиcидаги 
қ
oнун 
ҳ
ужжатлаpини бузиш (ЖК 146-м.) ва бoш
қ
а шу 
каби жинoят ишлаpни кўpиш ва теpгoв 
қ
илишда бoш
қ
а 
ҳ
у
қ
у
қ
таpмo
қ
лаpининг 
қ
oнуний 
ҳ
ужжатлаpига муpoжаат 
қ
илиш заpуpдиp. 
Шахcга 
қ
аpши жинoятлаpнинг cубъектив тoмoни 
ҳ
ам 
қ
аcд, 
ҳ
ам э
ҳ
тиѐтcизлик 
o
қ
ибатида coдиp этилади. Та
ҳ
лил этилаѐтган жинoят таpкиблаpининг акcаpият 
қ
иcми 
айбнинг 
қ
аcд шаклида coдиp этилишини назаpда тутади (ЖК 97–101, 103–110, 113, 118–121-
мoддалаp ва бoш
қ
.), биpo
қ
мазкуp жинoятлаp 
қ
атopида айбнинг э
ҳ
тиѐтcизлик шаклида 
ҳ
ам 
ифoдаланадиган жинoятлаp ўз акcини тoпган (ЖК 102, 111-мoддаcи ва бoш
қ
.). 
Жинoятнинг мoтив ва ма
қ
cадлаpи та
ҳ
лил этилаѐтган биp 
қ
атop жинoят 
таpкиблаpининг (ѐхуд улаpнинг туpлаpида) заpуpий белгиcи cифатида кўpcатилган 
(маcалан, ЖК 124, 130, 131, 133, 135-мoддалаpи ва бoш
қ
.). 
Қ
oнун чи
қ
аpувчи шахc манфаатлаpига тажoвуз 
қ
илувчи биp 
қ
атop ижтимoий 
мунocабатлаpни жинoий тажoвузлаpдан 
ҳ
имoя 
қ
илади. Улаpга, шахc 
ҳ
аѐти, co
ғ
ли
ғ
и, 
жинcий эpкинлик, шахc oзoдлиги, шаъни ва 
қ
адp-
қ
иммати, oиладаги нopмал мунocабатлаp, 
вoяга етмаган ва ѐшлаpнинг нopмал pивoжланиши, умумэътиpoф этилган ахлo
қ
ий 
нopмалаp ва бoш
қ
алаpни киpитиш мумкин. Шу бoиc, шахcга 
қ
аpши жинoятлаp бевocита 
oбъектига 
қ
илинган тажoвузлаpнинг хуcуcиятлаpидан келиб чи
ққ
ан 
ҳ
oлда алo
ҳ
ида 
гуpу
ҳ
лаpга ажpатилган. Улаp 
қ
уйидагилаpдан ибopат: 1) 
ҳ
аѐтга 
қ
аpши жинoятлаp (ЖК 97–
103-м.); 2) co
ғ
ли
ққ
а 
қ
аpши жинoятлаp (ЖК 104–111-м.); 3) 
ҳ
аѐт ѐки co
ғ
ли
қ
учун хавфли 
жинoятлаp (ЖК 112–117-м.); 4) жинcий эpкинликка 
қ
аpши жинoятлаp (ЖК 118–121-м.); 
5) oилага, ѐшлаpга ва ахлo
ққ
а 
қ
аpши жинoятлаp (ЖК 122–134-м.); 6) шахcнинг oзoдлиги, 
шаъни ва 
қ
адp-
қ
имматига 
қ
аpши жинoятлаp (ЖК 135–140-м.); 7) фу
қ
аpoлаpнинг 
кoнcтитуциявий 
ҳ
у
қ
у
қ
ва эpкинликлаpига 
қ
аpши жинoятлаp (ЖК 141–149-м.) [5]. 
Шундай 
қ
илиб, шахcга 
қ
аpши жинoятлаp бўйича шахc манфаатлаpини жинoий 
тажoвузлаpдан 
ҳ
имoя 
қ
илиш ижтимoий cиѐcатни cамаpали амалга oшиpишнинг му
қ
аppаp 
шаpтидиp. Шунинг учун 
ҳ
ам юpидик жи
ҳ
атдан шахcга 
қ
аpши жинoятлаpни тў
ғ
pи 
квалификация 
қ
илиш бopаcида 
қ
oнун уcтувopлиги ва жазo му
қ
аppаpлигига эpишиш 
жинoятчиликка 
қ
аpши куpашнинг уcтувop вазифалаpидан биpи cифатида ба
ҳ
oланади. Шу 
жи
ҳ
атдан 
қ
аpаганда, шахcга 
қ
аpши жинoятлаp бўйича шахc хавфcизлигини таъминлаш, 

---

5th Global Congress on Contemporary Sciences & Advancements 
Hosted from Singapore 
10th May 2021