Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

gazaýak
tagmasy
, oňa eýelik edýän uruga ýa-da taýpa hem 
gazaýakly
diýýärler. 
Gazaýaklylar başgyrtlaryň, özbekleriň düzüminde-de bar. Ýöne ýazuw 
çeşmelerinde bellenişine görä, gazaýak tagmasynyň hakyky eýeleri 
salyr türkmenleridir. XI asyr alymy Mahmyt Kaşgarydan başlap XVII 
asyr taryhçysy Abylgaza çenli bu taýpanyň tagmasynyň gazaýakdygy 
nygtalýar we olaryň eserlerinde şol tagmanyň surat hem getirilýär. 
Tagmasyna görä salyrlaryň gazaýaklylar diýen ikinji ady hem ýörgünli 
bolupdyr. Diýmek, gazaýakly diýen türkmen tireleriniň aslynda salyrlara 
degişli etnik toparlardygyny çekinmän aýtmak mümkin. Meselem, XI 
asyrdaky seljuklar hereketi döwründe Syrderýa boýlaryndan Maňgyşlaga 
göçmän, Samarkant welaýatyndaky Nurata daglarynda galan türkmenlere 
Nurata türkmenleri
ýa-da 
gazaýaklylar
diýilýär, çünki olaryň 
aglabasy salyrlardyr. Çärjew raýonyndaky gazaýaklylar hem salyrlaryň 
bir bölegidir. Stawropol ülkesindäki igdirleriň düzüminde-de gazaýakly 
diýen tire bar. Adyndan çen tutsaň, bu tire hem salyrlardan igdirleriň 
içine aralaşan bolmaly.
Etnograf alym Ata Jykyýew Maňgyşlakda türkmenleriň gadymy 
ýaşan ýerlerinde galdyrylan maddy we medeni ýadygärliklerini öwrenmek 
maksady bilen etnografik ekspedisiýada bolanda, jaýlara, tamdyrlara, 
guýulara çekilen tagmalaryň şekilleri boýunça salyrlaryň ýaşan ýerlerini 
anyklady. Olarda-da hut gazaýak tagmasy suratlandyrylypdyr.
Türki halklarda, şol sanda türkmenlerde tagmasynyň şekili, görnüşi 

---

98
boýunça atlandyrylan aýtamgaly, goştamgaly, jylantamgaly, goldagly 
ýaly etnonimler sanardan kän. Biz bu meselä ýene ençeme gezek 
dolanjakdygymyz üçin, şu makalada 
tagma
sözüniň ýüze çykyşy, 
manysy we ähmiýeti barada gürrüň etmegimiz gerek.
Türki halklaryň ählisinde, şeýle-de aglaba türkmen dialektlerinde