Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

ORDA, ORDUGOJA
Samarkant welaýatyndaky Nurata türkmenleriniň düzümindäki 
orda
we salyrlaryň ýalawaç bölüminiň 
ordugoja
uruglarynyň adynda 
saklanyp galan 
orda, ordu
sözleri gadymy türki dillerde “taýpa” 
manysynda ulanylypdyr. L. N. Gumilýewiň ýazmagyna görä, hut VI 
asyrda-da türki halklar taýpalara orda diýipdirler, soňra bu söz “döwlet”, 
“ýurt” manysynda hem ulanylmaga başlaýar (Ak Orda, Gök Orda, Altyn 
Orda, Gyzyl Orda ýaly atlara üns beriň). Irki orta asyrlarda Çu-Talas 
jülgelerinde (Gyrgyzystanda) ýaşan oguzlaryň paýtagtyna-da Ordu 
diýilýän eken. Ynha, sözbaşyda sanalan türkmen etnonimleri “taýpa”, 
“topar”, “il” manysyndaky şu gadymy söz bilen baglanyşykly döräpdir, 
Orda
sözi “topar”, “süri” manysynda häzirki türkmen dilinde şu wagta 
çenli saklanyp galypdyr: garakçylar ordasy, gelegurtlar ordas we ş.m.
ORMAN
Garadaşlylaryň 
orman
urugynyň adyny iki hili düşündirmek 
mümkin: a) türki dillerde (meselem, tatar, başkyrt dillerinde) “tokaý” 
manysyny aňladýan 
orman
sözünden bolup, ol “tokaýda ýaşaýanlar” 
diýen manyny aňladýar. Abylgazy özüniň “Türkleriň şejeresi” diýen 
kitabynda
urman-kant
atly urugynyň adyny tutýar we onuň Çingiz 
han döwründe gür tokaýlykda ýaşany üçin şeýle at alandygyny ýazýar. 
Ormen
atly urug gyrgyzlaryň düzüminde-de bar; b) bu at 
Or
derýasynyň 
adyndan we 
man
goşulmasyndan durýar (
Or
we 
Türkmen
diýen 
makalalara serediň).
ORSUKÇY
Daşhowuz ýomutlarynyň uly uruglarynyň biri bolan orsukçylaryň 
etnik ady 
orus
we 
guşçy
(ýa-da 
gutjy
) diýen uruglarynyň adyndan 

---

176
emele gelipdir (olaryň manysy barada