Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

bozýatanlaryň
ady 
weli has irkidir, çünki onuň ikinji bölegini düzýän 
ýatan
sözi 
ýatmak
işliginden bolup, ol 
ýatuk
görnüşinde Mahmyt Kaşgarynyň sözlüginde-
de duş gelýär. Ol “çomur, oturymly, göçüp-gonmaýan” diýen manyda 
bolsa gerek. 
Ýatan
sözi özbaşdak tire ady hökmünde saryklaryň 
baýraç urugynyň, 
ýatagan
tire ady hem Büzmeýinde ýaşaýan tekeleriň 
düzüminde duş gelýär.
BORUGÇY
Hatap taýpasynyň düzüminde bo:rugçylar (o sesi uzyn aýdylýar) 
diýen tire bar. Şu tiräniň wekilleriniň ýaşaýanlygy üçin, Dostluk 
raýonyndaky bir oba we şol ýerdäki demir ýol stansiýasyna-da Borugçy 
diýilýär, ýöne resmi dokumentlerde obanyň we stansiýanyň atlary 
Burguçy görnüşinde nädogry ýazylýar.
Tiräniň ady gadymy türki 
bor
sözünden emele gelipdir. 
Hek
diýen 
pars sözi dilimize aralaşýança, türkmenler heke 
bor
diýipdirler, türkmen 
diliniň şiwelerinde, şeýle-de türki dilleriň aglabasynda 
bor, mor
sözleri 
häzirem ýörgünlidir.
Borugçy diýen adyň düzümindäki 
–ug (-uk) 
(goşulmasy 
–ak,-ek, 
-yk, -ik, -uk, -ük
goşulmasynyň bir görnüşi boup, atdan at ýasaýan 
önümsiz goşulmadyr. Ol 
başak, golak, böwrek
(
böwür
sözünden), 
gabyk, gumak, suwuk
ýaly käbir sözlerde duş gelýär. Tire adynyň 
yzyndaky 
–çy
goşulmasy ilatyň kesp-kärini, hünärini bildirýär. Diýmek, 
borugçy
“hekçi” diýmekdir.
Näme üçin bu tirä “hekçi” diýildikä? Borugçy obasynyň günbatarynda
Pulzyndan diýen bir dagjagaz bar, ol şu ýerdäki Küregendagyň bir 
bölegidir. Şu ýerde häzir Kerki şäheriniň hek öndürýän ýörite kärhanasy 
işleýär. Ýerli ilat has irki döwürlerde-de bu ýerden hak alyp, ony Kerki 
etraplarynyň ilatyna satypdyr. Şonuň üçin hem olara borugçy diýen at 
galypdyr.

---

82