Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

baýrama:jy, söýünja:jy
ýaly türkmen 
etnonimleri muňa doly güwä geçýär), emma 
bozajy
etnoniminde a 
çekimlisi gysga aýdylýar.
Eýsem, 
bozajy
sözüniň manysy näme? Ýaşulularyň käbirleri bu ady 
“bozaçy”, ýagny bozy diýen içgini taýýarlaýanlar diýip düşündirýärler.
Etnonimiýada 
–çy, -çi
goşulmasynyň açyklaşan 
-jy, -ji
görnüşi hem 
köp ulanylýar. Meselem, düýeji, goýunjy, gulançy/gulançy we ş.m.
Gazak, gyrgyz, altaý ýaly ençeme türki dillerde boza, buza sözi arpa-
bugdaý, darydan, süýtden turşadylyp edilýän içgileri, araplarda we 
türkmen klassyk edebiýatynda bolsa çakyry aňladýar. Magtymgulynyň 
“Näbilsin” goşgusyndaky şeýle setirlere üns beriň:
Ne tama bar hamr içen gedemden ,
Buzahor ýagşyny, ýasy näbilsin.
Gazaklaryň buza taýýarlamaga ökdedigini, bozajylaryň 
Maňgyşlakda köp wagtlap gazaklar bilen goňşy oturandygyny,
Daşhowuz bozajylaryň hem hut ýaňy-ýakynlara çenli boza diýen içgini 
taýýarlandyklaryny nazara alsak, bozajy etnoniminiň bozaçy diýen
manysy hakykata laýyk ýaly görünýär. Türkmen etnonimiýasynda kesp-
hünär bilen baglanyşykly 
awçy, arabaçy, gawunçy, temmäkiçi
ýaly
atlaryň köpdügini hem muňa delil hökmünde ýatlamak mümkin.
Bozajy diýen adyň ýokarda aýdylan manysy has ynamly ýaly 
duýulsa-da, biz onuň düýbünden başga hili ýüze çykmak mümkinçiligini 
hem bellemelidiris. Bu çaklama görä,
bozajy
diýen at 
boz
sözünden we a 
hem-de 
–jy (-çy)
goşulmalaryndan ybarat. Boz sözüniň häzirki türkmen 
dilinde ulanylýan boz (boz ýer) sözi bilen dahyly ýok. Ol gadymy türki 
dillerde “taýpa, urug” manylaryndaky 
boz
sözündendir. Türk dilinde 
bu söz boý görnüşinde häzir hem “taýpa” manysynda ulanylýar. 
Boz, 

---

78