Baxtiyor mengliyev



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet166/227
Sana31.10.2020
Hajmi1,62 Mb.
#50920
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   227
Bog'liq
B.Mengliyev-Hozirgi o‘zbek tili (darslik)

Mantiqiy mushohada uchun 
1.Bormoq  va  ketmoq  fe’llari  qaysi  semasi  asosida  birlashib, 
qaysi semasi bilan farqlanadi? 
147


2.Muhabbat va sevgi leksemalarida farqlovchi sema qaysi? 
3.So‘zum  munda  qolur,  Borurman  o‘zum  (Yugnakiy) 
misrasidagi bormoq fe’lining semik tarkibini aniqlang. 
 
Semema  semalari  o‘zaro  dialektik  munosabatda  va  teskari 
mutanosiblikka  ega.  Sememani  uchburchakka  qiyoslasak,  har  bir 
turga  mansub  sema  uning  bir  burchagini  tashkil  qiladi. 
Uchburchakda  bir  burchakning  kattalashishi  boshqalarining 
kichrayishi hisobiga yuz berganligi kabi sememadagi bir semaning 
kuchayishi  boshqa  semaning  kuchsizlanishi  evaziga  sodir  bo‘ladi. 
Masalan, mustaqil leksemada atash semasi kuchaysa, ifoda semasi 
kuchsizlashadi, ifoda semasi kuchaysa, atash semasi kuchsizlanadi. 
Masalan, ko‘chma ma’noli leksemalarda atash semasi kuchsizlanib
ifoda  semasi  kuchaygan  bo‘ladi.  Leksema  nutqda  voqelanganda 
ham  uning  atash  semasi  o‘z  o‘rnini ma’lum  darajada  ifoda  semasi 
voqelanishiga  bo‘shatib  beradi.  Masalan,  bo‘ri  leksemasi  odamga 
nisbatan  qo‘llanganda  undagi  “hayvon”,  “itsimonlar  oilasiga 
mansub”,  “yovvoyi”  atash  semalari  kuchsizlanib,  “yirtqich”, 
“vahshiy”,  “qonxo‘r”  ifoda  semalari  kuchaygan  holda  yuzaga 
chiqadi. 
Mustaqil  leksema  yordamchi  so‘z  vazifasida  qo‘llanganda 
undagi  atash  va  ifoda  semasi  kuchsizlanib,  vazifa  semasi  esa 
kuchayib voqelanadi. 
 

Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish