Baxtiyor mengliyev



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet159/258
Sana17.01.2022
Hajmi1,62 Mb.
#381064
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   258
Bog'liq
Baxtiyor mengliyev

 
12-§. Leksema va so‘z 
Tayanch tushunchalar 
leksik-semantik sath, leksikologiya, morfema, leksema 
O‘zlashtiriladigan tushunchalar
 
leksema, so‘z 
 
Leksema  talqiniga  doir. 
Leksema  (gr.  Lexis  –  so‘z,  ifoda) 
terminini  qo‘llash  1918-yilda  rus  tilshunosi  A.M.Peshkovskiy 
116


tomonidan taklif etilgan. Ilk marta N.N.Durnovoning “Grammatik 
lug‘at”iga  kiritilgan.  Leksema  termini  so‘zlarni  grammatik 
xususiyatlardan  xoli  idrok  etish  uchun  tanlangan.  Shu  boisdan 
kitob, kitobni, kitobga
 birliklari grammatik shakllangan uchta so‘z, 
lekin ular zamirida bitta leksema yotadi. Tilshunoslikda bu talqinga 
V.V.Vinogradov,  A.I.Smirnitskiy,  A.A.Zaliznyak  katta  hissa 
qo‘shishgan. Amerika tilshunosligida bu termin 1938-yilda B.Uorf, 
1963-yilda  J.Layonz  tomonidan  qo‘llangan.  Ular  tomonidan 
leksema terminini qo‘llashda so‘zlarning lison va nutqdagi o‘rniga 
e’tibor qaratilmaydi. Masalan, U.Vaynrayx (1966) lug‘atda qamrab 
olinuvchi  har  qanday  ifodani,  hatto  idiomalarni  ham  leksema 
sifatida qaraydi. Fransuz tilshunosligida leksemani mustaqil ma’no 
ifodalovchilar  sifatida  olib,  morfemaga  qarama-qarshi  mohiyatli 
birlik  sifatida  tushunish  ham  mavjud  (A.Martine,  1963).  O‘zbek 
tilshunosligida  lison  va  nutqning  izchil  farqlanishi  natijasida 
leksemaga  mustaqil  leksik  ma’no,  qisman  faqat  grammatik  ma’no 
(masalan,  yordamchi  so‘zlar)  anglatishi  mumkin  bo‘lgan  til 
hodisasi sifatida qarash ommalashgan.  
 

Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   258




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish