Baxtiyor mengliyev

sistem-struktur 
davrining  ilk  bosqichi  bo‘lgan  formal  (an’anaviy)  tilshunoslik
 
dialektika  nuqtayi  nazaridan,  tildagi  zot  va  tajallini,  UMIS  va 
AHVOni  bir-biridan  izchil  farqlamay  tasnif  etish  bosqichi 
hisoblanadi.  Chunki  bu  davr  tilshunosligi  zimmasiga  ularni  aniq 
farqlash vazifasi yuklatilmagan edi. 
XX  asr  boshlarida  Yevropa  ilmiy-falsafiy  ta’limotiga  Fridrix 
Hegel  dialektik  usulining  keng  kirib  borish  fizikada  to‘ntarish 
hisoblangan Albert Eynshteyn nisbiylik nazariyasining shakllanishi 
va rivoji tilshunoslikka ham katta ta’sir ko‘rsatdi – tildagi umumiy 
va xususiy jihatlarni farqlashga turtki bo‘ldi. 
Tilshunoslikda lison va nutqni izchil farqlab  o‘rganish, avvalo, 
tilshunoslar  Vilhelm  fon  Humboldt,  Boduen  de  Кurtene  va 
Ferdinand  de  Sossyur  nomi  bilan  bog‘liq.  Lison  va  nutqning 
farqlanishi,  tilga  sistema  sifatida  yondashuv  XX  asr  jahon 
tilshunosligida  tub  burilish  sifatida  baholanadi.  Chunki  u  til 
ilmidagi mavjud qarashlarni tubdan o‘zgartirib yubordi. 
 
Tilga,  xususan,  o‘zbek  tiliga  sistema  sifatida  yondashuvning 
dastlabgi  yillarida