Baxtiyor mengliyev


ot + chi = ot anglatmishi



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/258
Sana17.01.2022
Hajmi1,62 Mb.
#381064
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   258
Bog'liq
Baxtiyor mengliyev

ot + chi = ot anglatmishi 
bilan  shug‘ullanuvchi  shaxs  oti]
  qolipi  hosilasi.  Ammo 
ishchi
 
leksemasi  bu  qolipdan  uzoqlashib,  undagi  o‘zak  va  qo‘shimcha 
yaxlit holga kelgan, ya’ni bu leksema hozir yuz berayotgan nutqiy 
jarayonda  yasalmagan. 
Kitobchi 
so‘zi  esa  mazkur  qolip  asosidagi, 
undan  nutq  jarayonida  hosil  bo‘lgan  nutqiy  hosila.  Demak,  ayrim 
yasama  so‘zlar  qolipdan  chiqib,  davr  o‘tishi  bilan  qolipdan 
uzoqlashib, leksemalashadi – tayyor holga kelib qoladi. 
 
Mustaqil o‘zlashtirish uchun 
Ma’naviyat
 leksemasi etimologiyasiga doir 
Olimlar 
ma’naviyat
  so‘zi  (o‘zagi  ma’na)  sanskrit  tilidagi 
“ma’nas” atamasi asosida vujudga kelganligini faraz qilishmoqda.  
Talqinlarga  ko‘ra,  hindlarning  ilk  falsafiy  fikrlari  yozilgan 
vedalar  yunon  va  arab  falsafasidan  ancha  avval  shakllangan. 
Ularning 
ba’zi 
tushunchalari 
Sharq 
xalqlari 
tomonidan 
o‘zlashtirilgan.  Yaqin  Sharqdagi  ayrim  qadimiy  falsafiy 
tushunchalar  esa  hindlar  tomonidan  qabul  qilingan.  Bu  hozirgi 
Hindiston,  Markaziy  Osiyo  va  Eron  xalqlarining  mushtarak 
madaniyatida ham ko‘zga tashlanadi. 
Javoharla’l  Neru  “Jahon  tarixiga  nazar”  kitobida  yozishicha, 
ayrim sohalar – tibbiyot va riyoziyot kabilarda arablar ko‘p narsani 
Hindistondan  o‘rgandilar.  Bog‘dodga  bu  zamindan  ko‘plab 
riyoziyotchi  olimlar  kelishardi.  Arab  talabalari  esa  Shimoliy 
Hindistondagi  tibbiyotga  ixtisoslashgan,  o‘zining  buyukligini 
saqlab  qolgan  Takshashila  dorilfununiga  borar  edilar.  Tibbiyot  va 
boshqa  sohalar  bo‘yicha  kitoblar  sanskritdan  arab  tiliga  tarjima 
qilinar edi. 
Ma’nas
 sanskrit tilida “aql” degan ma’noni bildirgan. Qadimgi 
hind  falsafasining  asosiy  tushunchalaridan  biri  sifatida  u  ong 
ko‘rinishlari  –  aql,  fahm-farosat,  hissiyot,  tuyg‘u,  sezgi,  iroda 
kabilarning manbayi. Ma’nas tanaga xos – u bilan paydo bo‘ladi va 
birga  o‘ladi.  Vedalarda  uning  qalbda  joylashganligi  aytilgan. 
Jaloliddin  Rumiy  ijodida  ham 
ma’nas
  so‘zi  yuqoridagilarga  mos 
ma’no-mohiyatga  ega.  “Farhangi  zaboni  tojik”da  ma’nas  “mahalli 
121


unsu  ulfat”,  ya’ni  “do‘st  va  ulfatlar  makoni”  deb  izohlanganligi 
ham mazkur fikrlarning isboti bo‘la oladi
9


Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   258




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish