Барча фан ўқитувчилари Тингловчилар

Педагогик технология 
– ўқув жараѐнини технологиялаштиришни 
бутунлигича аниқловчи тизимли категория. Технологияларнинг барча 
тушунчаларини белгилаш учун, синоним сифатида таълим технологияси, 
ўқитиш технологияси кабиларни ишлаш мумкин. 
Ўқитиш технологияси – 
биринчидан, педагогик технологияни жараѐнли 
ҳаракат аспектини англатади. Бу таълим жараѐнини ўзгарувчан шароитларда, 
ажратилган вақт давомида истиқболлаштирилган натижаларига кафолатли 
эришишга ва конкрет таълим-тарбия жараѐнларини амалга оширишни
инструментал таъминловчи усул ва воситалар (технологик операциялар)нинг 
тартибли бирлигини ўзида мужассамлаштирган таълим модулини ишлаб чиқиш 
ва амалга оширишнинг технологик жараѐни; иккинчидан, педагогик 
технологиянинг жараѐнли – баѐнли аспектини ифодалайди. Бу мақсадни амалга 
ошириш ва истиқболда белгиланган натижаларга эришиш бўйича педагогик 
ҳамда ўқув фаолиятини лойиҳасини бажаришнинг баѐнидир (технологик 
харита). 
Таълим технологияси – 
педагогик технологиянинг илмий аспектини 
белгилаш учун ишлатилади. Бу (фан предмети) «техника ва инсон 
ресурсларини ҳамда уларнинг ўз олдига таълим шаклларини оптималлаштириш 
вазифасини қўювчи ҳамкорлигини ҳисобга олган ҳолда дарс бериш ва 
билимларни ўзлаштиришнинг барча жараѐнларини яратиш, қўллаш ва 
белгилашнинг тизимли усули». 
Ўқув жараѐни технологияси алоҳида олинган битта дарсга, битта мавзуга 
ѐки ўқув предметининг бир қисмига ва бутун ўқув предметига тузиб чиқилиши 
мумкин. 
Педагогик технологияни яратиш тамойилларининг биринчиси – муайян 
дарс, мавзу, қисм, ўқув предметидан кутилган асосий мақсадни шакллантириб 
олиш; икинчиси – умумий мақсаддан келиб чиқиб дарсни ѐки ўқув предметини 
модулларга ажратиб, ҳар бир модулдан кутилган мақсадни ва модуллар ичида 
ҳал қилиши лозим бўлган масалалар тизимини аниқлаб олиш; учинчиси- модул 
ичида ечиладиган масалаларнинг ҳар бири бўйича тест саволларини тузиб 
чиқиш; тўртинчиси - мақсадлар аниқ бўлиб, тест саволлари тузилгандан кейин, 
мақсадларга етиш усуллари танланиб, уларни ишлатадиган аниқ жойларни 
белгилаб олиш. 
Таълим жараѐнига технологик ѐндашув пайтида, аввал айтиб ўтганимиздек, 

---

35 
тизимли ѐндашув тамойилига биноан дарс қисмлари орасидаги зарурий 
боғлиқликларга ва фанлараро алоқаларга алоҳида эътибор қаратилади. Бу 
педагогик технологиянинг бешинчи тамойили ҳисобланади. 
Таълимга технологик ѐндашувнинг туб моҳияти, мақсадини тушуниш 
учун, бир-биридан кескин фарқ қилувчи анъанавий тушунтириш-кўрсатмали, 
технологик ва қидирув-ижодий таълим турларини қарашга ўтамиз. Даставвал, 
уларнинг энг умумий белгиларини таққослаш асосида ўрганамиз. Бу мазкур 
мавзу бошқа масалаларни қарашда педагогик технологиянинг барча томонлари 
билан батафсил танишишга имкон беради.