Banklar,ularning turlari va kredit tizimidagi roli

:Bank so’zi italyancha “banca” so’zidan olingan bo’lib, “stol”, banknota “pullik stol” degan ma'noni anglatadi. O’rta asrlarda italiyalik puldorlar hamyonlaridagi, idishlardagi monetalarni stol ustida qo’yib hisob-kitob qilganlar.XII asrlarda Genuyada pul almashtiruvchilarni “bancherii” deb atashgan. Agar puldorlardan birortasi ishonchni oqlamasa va ishiga ma'suliyatsizlik qilsa, u o’tirgan stol sindirib tashlangan va uni “Vapso rotto”, ya'ni bankrot deb atashgan. Ya'ni, bizga ma'lum bo’lgan “bankrot” suzi xam “banca” so’zidan olingan.Banklar paydo bo’lishining boshlang’ich nuqtasi bo’lib XVI asrda Florentsiya va Venetsiyada tashkil qilingan kichik jirobanklar hisoblanadi.banklarni norma faoliyat korsatishi va yashashi uchun aniq asosiy faoliyat «toplami» mavjuddir. Bunday operatsiyalarga quyidagilar kiradi: -Depozitlarni qabul qilish

- Pul to’lovlari va hisob-kitoblarni amalga oshirish;

- Kreditlarni berish.

Tijorat banklarining iqtisodiy roli uning faoliyat doirasining keng bo’lishiga olib keladi.Tijorat banklari quyidagilarni bajaradi:-vaqtincha bosh turgan pul mablag’larni yigish va ularni kapitalga aylantirish;-korxona, tashkilotlar va axolini kreditlash;-muomalaga kredit pullar (muomalaning kredit vositalari) ni chiqarish;-xalq xojaligida hisob-kitoblar va to’lovlarni amalga oshirish;-moliya - valyuta bozorida faoliyat korsatish;-iqtisodiy-moliyaviy axborotlar berish va maslaxat xizmatlarini korsatish.

Tijorat banklarining iqtisodiy roli uning faoliyat doirasining keng bo’lishiga olib keladi.Tijorat banklari quyidagilarni bajaradi:-vaqtincha bosh turgan pul mablag’larni yigish va ularni kapitalga aylantirish;-korxona, tashkilotlar va axolini kreditlash;-muomalaga kredit pullar (muomalaning kredit vositalari) ni chiqarish;-xalq xojaligida hisob-kitoblar va to’lovlarni amalga oshirish;-moliya - valyuta bozorida faoliyat korsatish;-iqtisodiy-moliyaviy axborotlar berish va maslaxat xizmatlarini korsatish.

Bankning birlamchi va asosiy funktsiyasi bolib, vaqtinchalik bosh pul mablag’larini akkumlyatsiya qilish, yigish funktsiyasi hisoblanadi. Akkumlyatsiyasining oziga xos tamoyillarni hisobga olish zarurdir. Banklar bosh pul mablag’larini yigish va ularni kapitalga aylantirish funktsiyasini bajara turib mavjud bosh pul daromadlari va jamgarmalarni yig`adi. Banklarning ikkinchi funktsiyasi- pul muomalasini tartibga solish funktsiyasi. Banklar turli xojalik subektlar orqali o`tadigan to’lov muomalasi (oboroti) ning markazi sifatida chiqadilar.