Bank ishi va investitsiyalar

 
18.2 O‘zbekistonda nobank kredit tashkilotlari turlari va ularning 
faoliyati 
Ilk marotaba kredit kooperativini tashkil etish konsepsiyasi 1850 yilda 
Germaniyada, aholining kam ta’minlangan qatlamlarining moliyaviy ehtiyojlarini 
qondirish maqsadida paydo bo‘lgan. Tegirmonchi va novvoylarning dastlabki 

---

228 
kooperativ kredit jamiyatini tuzgan German Shulse-Delich va kredit uyushmalari 
faoliyatining asosiy qoidalarini birinchi bo‘lib bayon etgan hamda keyinroq kredit 
uyushmalari federatsiyasi (assotsiatsiyasi)ni shakllantirishga ko‘mak bergan 
Frederik Rayfayzen kooperativ harakatiga asos solganlar. Frederik Rayfayzeng bu 
inson birinchi bo‘lib kredit uyushmalar uchun faoliyat prinsiplarini yozadi va 
keyinchalik Kredit uyushmalari assotsiatsiyasini tashkil etadi. Bu assotsiatsiyani 
tashkil etib, yangi ochilgan kredit uyushmalarni qonun, mijozlar bilan ta’minlash 
bilan shug‘ullangan. 
Kredit uyushmalari – kooperativ moliya tashkiloti bo‘lib, u uyushma 
a’zolariga tegishli va ularga demokratik prinsiplar asosida xizmat ko‘rsatadi. 
Kredit uyushmasining maqsadi jamg‘armalarni jalb qilish, umumiy mablag‘lardan 
a’zolarga kreditlar berishda foydalanish va uyushma a’zolarining moliyaviy 
ahvolini yaxshilovchi boshqa moliya xizmatlarini ko‘rsatishdan iborat. 
Mikromoliyalash tashkilotlari tijorat asosida mikrokredit, mikroqarz, 
mikrolizing berish, shuningdek mikromoliyaviy xizmatlar ko‘rsatish bilan 
shug‘ullanadigan kredit muassasalaridir.
O‘zbekiston qonunchilik hujjatlariga asosan mikromoliyalash tashkilotlari 
tarkibiga banklar, mikrokredit tashkilotlari, lombardlar va boshqa kredit 
tashkilotlari kiradi.
O‘zbekiston Respublikasida Mikrokredit tashkilotlari faoliyatini tashkil etish 
va nazorat qilish Markaziy bankning tegishli me’yoriy hujjatlari asosida tartibga 
solinadi. Xususan, Markaziy bank tomonidan tasdiqlangan “Mikrokredit 
tashkilotlari faoliyatini litsenziyalash tartibi to‘g‘risida”gi Nizomi xuddi shunday 
hujjatlardan hisoblanadi.
Ushbu 
Nizomlar 
O‘zbekiston 
Respublikasining 
“O‘zbekiston 
Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”, “Mikrokredit tashkilotlari 
to‘g‘risida”, “Faoliyatning ayrim turlarini litsenziyalash to‘g‘risida”gi qonunlari 
asosida ishlab chiqilgan bo‘lib, mamlakatimiz hududlarida mikrokredit 
tashkilotlarini tashkil etish bilan bog‘liq hujjatlar tarkibini, litsenziya berish va 
qaytarib olish tartiblarini belgilaydi. 
2012 yil 17 dekabrda O‘zbekiston Respublikasining “Xususiy bank va 
moliya institutlari hamda ular faoliyatining kafolatlari to‘g‘risida”gi