|
262
20.5
Xedjerlash va uning valyuta munosabatlarini tashkil qilishdagi roli. 265
GLOSSARIY........................................................................................................ 269
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI…....………..............….. 283
7
Kirish
O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini liberallashtirish va modernizatsiya
qilish jarayonlari va mamlakatimizni Yevroosiyo iqtisodiy hamkorlik tashkilotiga
a’zo bo‘lishi hamda Umumjahon savdo tashkilotlari bilan olib borayotgan aloqalari
bevosita amalga oshirilayotgan pul-kredit siyosatiga bog‘liq. Chunki pul-kredit
tizimi mamlakat iqtisodiyotini mablag‘ bilan ta’minlovchi va iqtisodiy
islohotlarning samarasini belgilovchi infratuzilma bo‘lib hisoblanadi.
Iqtisodiyotning erkinlashuvi sharoitida tijorat banklari muassasalarining
keng tarmoqqa ega bo‘layotganligi, o‘z navbatida, mijozlarga sifatli bank
xizmatlari ko‘rsatish, ularning bank xizmatiga bo‘lgan ehtiyojlarini to‘liq qondirish
va tijorat banklari o‘rtasidagi raqobat muhitini kuchayishiga imkon bermoqda.
Ayniqsa, keyingi yillarda o‘z faoliyatini boshlagan nobank tashkilotlari
hisoblangan mikrokredit tashkilotlari va lombardlar bank xizmatlari bozorida
tijorat banklariga kuchli raqobatni yuzaga chiqarmoqdalar.
Mamlakatimizda
olib
borilayotgan
iqtisodiy
islohotlarning
borish
natijalariga asosan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev
quyidagilarni alohida ta’kidladi: “2021 yilda iqtisodiyotni kamida 5 foizga
o‘sishini, budjet defitsiti yalpi ichki mahsulotga nisbatan 5,4 foizdan oshmasligini
ta’minlashimiz zarur. Kelgusi 2 yilda esa budjet defitsitini 2 foizdan oshirmaslik
bo‘yicha hukumat zarur chora-tadbirlarni belgilashi lozim.
Mana, valyuta bozori erkinlashganiga ham 3 yildan oshdi. Shu davrda erkin
valyuta ayirboshlash bo‘yicha yurtimizda yetarli tajriba to‘plandi. Endi
iqtisodiyotimizning xorijiy valyutaga bog‘liqlik darajasini bosqichma-bosqich
kamaytirish kerak. Shu maqsadda kelgusi yilda valyuta kreditlari ulushini hozirgi
50 foizdan 45 foizga, ya’ni, kamida 2 milliard dollarga pasaytirish lozim.
Yangi yilda milliy valyutada chiqariladigan xalqaro obligatsiyalar ulushini
hozirgi 25 foizdan kamida 40 foizga oshirish zarur.
Shu bilan birga, kelasi yili banklararo valyuta bozori “onlayn” platformaga
o‘tkaziladi va tadbirkorlarga valyutani bevosita bankning o‘zidan sotib olish uchun
imkoniyat yaratiladi. Natijada tadbirkorlar valyutani hozirgidek 4 kunda emas,
yarim soatda sotib olishi mumkin bo‘ladi.”
1
Ushbu muammolarni hal etish bevosita “Pul va banklar” fanini o‘rganishga
bog‘liq. Bu fan orqali ta’lim oluvchilar zamonaviy pul, bank nazariyasi va
moliyaviy boshqaruv, qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar, banklar tomonidan
pul muomalasini boshqarishning nazariy asoslarini va amaliy uslublarini
o‘rganadilar. Bundan tashqari zamonaviy moliya-kredit nazariyasida O‘zbekiston
Respublikasida iqtisodiyotni liberallashtirish va modernizatsiya qilish jarayonlari
bo‘yicha qabul qilinayotgan qarorlar samaradorligini baholshning yo‘llari va
metodlari ko‘rib chiqiladi.
“Pul va banklar” fanini maqsadi ta’lim oluvchilarni pul-kredit sohasi
qonuniyatlari, uni ijtimoiy takror ishlab chiqarishdagi tutgan o‘rnini o‘rgatishdan
1
Sh.M.Mirziyoev. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi.
29.12.2020 yil.
8
iborat. Shu bilan birga “Pul va banklar” fanining vazifalari bo‘lib ta’lim oluvchiga
zamonaviy pul, kredit va bank nazariyasini o‘rgatish; pul-kredit munosabatlarini va
rivojlanish
yo‘nalishlarini o‘rgatish; hozirgi zamon pul-kredit tizimi
qonuniyatlarini tahlil etish; inflyatsiya va uni keltirib chiqaruvchi omillarni
o‘rganish va ularni boshqarishni ko‘rsatib berish hisoblanadi.
Mazkur darslikda mualliflar tomonidan bildirilgan fikr-mulohazalar
hisoblanadi, shuning uchun mazkur o‘quv qo‘llanma kamchiliklardan holi emas.
Kitobxonlar bildirgan taklif va mulohazalar mualliflar tomonidan keyingi nashrda
albatta inobatgan olinadi.
9
Do'stlaringiz bilan baham: |
