Bank hisobi va audit

Jismoniy  shaxslarning  daromad  solig
ʻ
i.  Banklar  xodimlarning  ish  haqi, 
mukofot va boshqa ko
ʻrinishdagi daromadlaridan quyidagi shkala asosida daromad 
solig
ʻi  toʻlaydi  hamda  har  oyda  davlat  byudjetining  tegishli  hisobvaraqlariga 
o
ʻtkazib  beradi  (O
ʻ
zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  29.12.2017  yildagi  PP-
3454-sonli Qarori, 8-ilovasi). 
Soliq  solinadigan  daromadlar  guruhlari  bo
ʻyicha  soliq  solish  shkalasi  yil 
boshiga  belgilangan  eng  kam  ish  haqi  miqdoridan  kelib  chiqib  aniqlanadi  va  eng 
kam  ish  haqi  miqdorining  yil  davomida  o
ʻzgarishiga  qaramasdan  qayta  koʻrib 
chiqilmaydi.   
Soliqqa tortiladigan daromad 
Soliq stavkasi 
Eng kam ish haqi miqdorining 
1 barobarigacha 
Eng kam ish haqi miqdorining 
5 barobarigacha 
Daromad summasidan 
0 foiz 
Daromad summasidan 
7,5 foiz 
Eng kam ish haqining 5 barobaridan 10 
barobarigacha 
Daromad summasidan  
16,5 foiz 
Eng kam ish haqining 10 barobaridan  yuqori 
Daromad summasidan  
22,5 foiz 
 
Jismoniy  shaxslardan  olinadigan  daromad  solig
ʻi  summasini  hisoblab 
chiqarish  maqsadida  eng  kam  ish  haqining  miqdori  yil  boshidan  ortib  boruvchi 
yakun  bilan  hisobga  olinadi.  Tijorat  banklari  yagona  ijtimoiy  to
ʻlovni,  yaʼni, 
Byudjetdan  tashqari  Pensiya  jamg
ʻarmasi  (PJ),  Fuqarolarning  shaxsiy  jamgʻarib 
boriladigan  pensiya  (FSHJBP)  hisobvaraqlariga  o
ʻtkaziladigan  toʻlovlar,  Kasaba 
uyushmalari federatsiyasi kengashiga (KUFK) to
ʻlovlarni amalga oshiradi.   
Bank  xodimlari  ish  haqidan  daromad  solig
ʻi va boshqa ajratmalarni amalga 
oshirish tartibini quyida ko
ʻrib chiqamiz (yanvar oyi uchun). 2017 yil 1 dekabrdan 
172240 so
ʻm qilib belgilangan boʻlib, ushbu summa (JSHDS) summasini hisoblash 
2018  yil  uchun  amal  qilinadi  (O
ʻ
zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  Farmoni, 
PF-5249, 20.11.2017y).  
Fuqarolarning  shaxsiy  jamg
ʻarib  boriladigan  pensiya  (FSHJBP)  2,0  foiz 
miqdorida  belgilangan  (O
ʻ
zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  29.12.2017 
yildagi PP-3454-sonli Qarori, 6-punkti). 
Byudjetdan  tashqari  nafaqa  fondiga  majburiy  sug
ʻurta  badali  stavkasi 
xodimning  hisoblangan  ish  haqi  summasidan  8,0  foiz  miqdorida  belgilangan 
(O
ʻ
zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  29.12.2017  yildagi  PP-3454-sonli 
Qarori, 3-punkt 19-bandi). 

---

 
230 
 
Yagona ijtimoiy to
ʻlov stavkasi mikrofirma va kichik korxonalar uchun-15%, 
jumladan:  -buydjetdan  tashqari  Pensiya  fondiga  -14,8%;  -ish  bilan  ta’minlash 
davlat fondiga -0,1%; -O
ʻzbekiston kasaba uyushmasi federasiyasiga -0,1%. 
Boshqalar  uchun  -25  foizdan,  jumladan:  -buydjetdan  tashqari  Pensiya 
fondiga  -24,8%;  -ish  bilan  ta’minlash  davlat  fondiga  -0,1%;  -O
ʻzbekiston  kasaba 
uyushmasi  federasiyasiga  -0,1%  (O
ʻ
zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 
29.12.2017 yildagi PP-3454-sonli Qarori, 23-ilovasi). 
Misol. Bank xodimi A.A.Alimovga yanvar oyi uchun ish haqi hisoblandi va 
undan quyidagi soliq hamda ushlanmalar ushlab qolindi: (Ming so
ʻmda) 
F.I.O. 
Hisoblangan 
ish haqi 
Mukofot  Jami 
Daromad 
solig
ʻi 
PJ, 
8 % 
FSHJBP, 
2 % 
KUFK, 
1 % 
To
ʻlov 
Alimov A.A.   1500,0  
500,0  
2000   209,0  
160,0   40,0  
20,0  
1571,0  
A.A.Alimovga hisoblangan ish haqi va mukofot pulining jami -2000,0 ming 
so
ʻm  boʻlib,  qoʻlga  olinadigan  summa  1558,0  ming  soʻmni  tashkil  etdi.  Bunda, 
hisoblangan jami summaga,  
Debet 56102 –“Ish haqi” - 2000,0 ming so
ʻ
m, 
Kredit  29803  –“Bank  xodimlari  bilan  hisob  -  kitoblardagi  to
ʻ
lanishi  lozim 
bo
ʻ
lgan mablag
ʻ
lar” -1571,0 ming so
ʻ
m, 
Kredit  22506–“To
ʻ
lash  uchun  ushlab  qolingan  mablag
ʻ
lar”  -249,0  ming 
so
ʻ
m, 
Kredit  22510–“Nafaqa  fondi  (pensiya)  bilan  hisob-kitoblar”  -  160,0  ming 
so
ʻ
m, 
Kredit  22512–“Bandlik  va  boshqa  fondlar  bilan  hisob-kitoblar”  (1  foiz 
kasaba uyushmasi) -20,0 ming so
ʻ
m.  
Yagona ijtimoiy to
ʻlov stavkasi 25 foizdan iborat boʻlib, u boʻyicha 500000,0 
=(2000000,0 x 25,0 / 100) so
ʻm hisoblandi, 
Debet 56114 –“Ijtimoiy sug
ʻ
urta bo
ʻ
yicha badallar” - 500.0 ming so
ʻ
m, 
Kredit  22510  –“Nafaqa  fondi  (pensiya)  bilan  hisob-kitoblar”  -  500,0  ming 
so
ʻ
m. 
Bank  xodimining  ish  haqi  bo
ʻyicha  hisoblangan  soliq  toʻlovlari  va  yagona 
ijtimoiy to
ʻlov summalari belgilangan tartibda toʻlandi. 
a). Bank xodimiga ish haqi to
ʻlandi, 
Debet  29803  –“Bank  xodimlari  bilan  hisob-  kitoblardagi  to
ʻ
lanishi  lozim 
bo
ʻ
lgan mablag
ʻ
lar” -1571,0 ming so
ʻ
m, 
Kredit  10101-  Aylanma  kassadagi  naqd  pullar  –“Aylanma  kassadagi  naqd 
pullar” -785,5 ming so
ʻ
m, 
Kredit  29896–“Boshqa  majburiyatlar”   (plastik  kartochkaga)  –  785,5  ming 
so
ʻ
m.  
b).  Bank  xodimining  ish  haqidan  hisoblangan  daromad  solig
ʻi  va  FSHJBP 
to
ʻlab berildi. 
Debet  22506–“To
ʻ
lash  uchun  ushlab  qolingan  mablag
ʻ
lar”  -  249,0  ming 
so
ʻ
m, 
Kredit 23402 –“Respublika byudjetining mablag
ʻ
lari” -209,0 ming so
ʻ
m, 

---

 
231 
 
Kredit  22628–“Fuqarolarning  shaxsiy  jamg
ʻ
arma  pensiya  hisobvarag
ʻ
idagi 
mablag
ʻ
lar” - 40,0 ming so
ʻ
m.  
v).  Ish  haqi  hisobidan  pensiya  fondiga  (8%)  hisoblangan  summa  va  yagona 
ijtimoiy to
ʻlov (25%) summasi toʻlab berildi. 
Debet 22510–“Nafaqa fondi bilan hisob-kitoblar”  - 160,0 ming so
ʻ
m, 
Debet 22510–“Nafaqa fondi bilan hisob-kitoblar” – 500,0 ming so
ʻ
m, 
Kredit  20205  –“Byudjetdan  tashqapri  fondlarning  talab  qilib  olinguncha 
saqlanadigan depozitlari” – 660,0 ming so
ʻ
m. 
g).  Bandlik  va  boshqa  fondlar  bilan  hisob-kitoblar  bo
ʻyicha  hisoblangan 
summa to
ʻlab berildi.  
Debet  22512–“Bandlik  va  boshqa  fondlar  bilan  hisob-  kitoblar”  (1  foiz 
kasaba uyushmasi) - 20,0 ming so
ʻ
m, 
Kredit 
20296 
–“Boshqa  tashkilotlarning  talab  qilib  olinguncha 
saqlanadigan depozitlari” – 20,0 ming so
ʻ
m. 
Tijorat  banklari  ushbu  soliqlar  bo
ʻyicha  davlat  soliq  inspektsiyalariga  har 
chorakda  hisobot  beradi.  Fuqarolarning  shaxsiy  jamg
ʻarib  boriladigan  pensiya 
(FSHJBP)  hisobvaraqlariga    o
ʻtkaziladigan  toʻlovlar.  Belgilangan  stavkalardan 
kelib  chiqib  hisoblangan,  byudjetga  to
ʻlanadigan jismoniy shaxslardan olinadigan 
daromad  solig
ʻi  summasi,  fuqarolarning  shaxsiy  jamgʻarib  boriladigan  pensiya 
hisobvaraqlariga  o
ʻtkaziladigan,  jismoniy  shaxslardan  olinadigan  daromad  soligʻi 
solinadigan  daromadlaridan  2%  miqdorida  hisoblab  chiqariladigan  har  oylik 
majburiy  badallar  summasiga  kamaytiriladi.  FSHJBPni  to
ʻlash  boʻyicha 
buxgalteriya yozuvini amalga oshirish tartibi yuqorida keltirilgan.  
Banklarning  davlat  maqsadli  fondlariga  ajratmalarning  hisobi.  Tijorat 
banklari  byudjetdan  tashqari  Pensiya  jamg
ʻarmasiga  majburiy  ajratmalar, 
Respublika  yo
ʻl  jamgʻarmasi  va  taʼlim  va  tibbiyot  muassasalari  moddiy-texnika 
bazasini rivojlantirish jamgar
ʻmasiga ajratmalar miqdori -3,2 foiz qilib belgilangan 
(O
ʻ
zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  29.12.2017  yildagi  PP-3454-sonli 
Qarori, 24-ilovasi). Uni taqsimlash quyidagica tartibda belgilab qo
ʻyilgan: 

  byudjetdan tashqari pensiya jamg
ʻarmasiga majburiy ajratma - 46,88%; 

  byudjetdan tashqari Respublika yo
ʻl jamgʻarmasiga ajratma - 43,75%; 

  ta
ʼlim  va  tibbiyot  muassasalari  moddiy-texnika  bazasini  rivojlantirish 
jamgar
ʻmasiga ajratma  -9,37% tashkil etadi.  
Tijorat  banklari  ushbu  soliqlar  bo
ʻyicha  davlat  soliq  inspektsiyalariga  har 
chorakda hisobot beradi.