Bank hisobi va audit

i. 
- kam to
ʻlangan summa davlat byudjeti hisobvaragʻiga oʻtkazilganda, 
Debet 22502 –“Hisoblangan daromad (foyda) soliqlari”, 
Kredit 23402 –“Respublika byudjetining mablag
ʻ
lari” hisobvarag
ʻ
i. 
Agar  oldindan  to
ʻlangan  foyda  soligʻi  summasi  haqiqatda  aniqlangan  foyda 
soliq  summasida  ko
ʻp  boʻlsa,  ushbu  farq keyingi oylarda oʻzaro  hisobkitob qilish 
asosida tartibga solinadi.  Chorak boshida bashorat qilingan foyda solig
ʻi summasi 
haqiqatda  kam  yoki  ko
ʻp  toʻlanganligi  chorakning  oxirida  soliqqa  tortiladigan 
bazaga nisbatan 22% miqdorida hisoblab aniqlanadi. Banklarda foyda solig
ʻi soliq 
bazasi 
bankning 
hisobvaraqlar 
rejasining 
4 
bo
ʻlimidagi  daromadlar 
hisobvaraqlaridagi  qoldiqlar  asosida  aniqlanadi.  Soliq  bazasini  hisoblashda  4 
bo
ʻlimdagi  hisobvaraqlardagi  daromad  summasida  Soliq  kodeksida  belgilangan 

---

 
225 
 
imtiyozlari  mavjud  bo
ʻlgan  daromad  turlari  va  boshqa  chegirmalar  ayirib 
tashlanadi.   
Mol-mulk  solig
ʻ
i  hisobi.  Tijorat  banklari  barcha  yuridik  shaxslar  kabi  mol-
mulk solig
ʻi toʻlaydilar, hozirgi paytda ushbu soliq stavkasi mol-mulkning umumiy 
summasiga nisbatan 5 foizni tashkil etadi (O
ʻ
zbekiston Respublikasi Prezidentining 
29.12.2017 yildagi PP-3454-sonli Qaroriga muvofiq, 17-ilovasi). Mol-mulk solig
ʻi 
uchun soliq davri qilib kalendar yil belgilangan.  Banklarda mol-mulk solig
ʻi uchun 
soliqqa  tortiladigan  bazani  aniqlashda  16509+16535+16529+16541,  16549- 
hisobvaraqlarida  mavjud  qoldiq  summalari  olinadi,  (16549  hisobvaraqda  hisobga 
olingan ijradagi teminallar uchun soliqdan imtiyoz mavjud va ular soliq bazasidan 
chegiriladi).  16601-  hisobvaraqda  aks  ettirilgan  nomoddiy  qimmatliklar  bo
ʻyicha 
ham  imtiyoz  mavjud  va  ular  ham  soliq  bazasiga  kiritilmaydi.  Banklar  yilning 
barcha  choraklari  uchun  avans  hisobotini  soliq  organlariga  taqdim  etadi.  Bank 
tomonidan  oylik  to
ʻlanadigan  mol-mulk  soligʻi  hisoblanib,  22504-hisobvaragʻida 
jamlanib boriladi va quyidagicha buxgalteriya yozuvi amalga oshiriladi: 
Debet 56714–“Soliq (daromad solig
ʻ
idan tashqari) va litsenziyalar”, 
Kredit  22504  –“Hisoblangan  boshqa  soliqlar  (alohida  ochilgan  analitik 
hisobda)” hisobvarag
ʻ
i. 
Hisobot  davri  tugagach,  haqiqatda  hisoblangan  bir  yillik  mol-mulk  solig
ʻi 
to
ʻlab beriladi va yanvar oyining 25-sanasigacha toʻlangan soliq summasi boʻyicha 
hisobot  topshiriladi.  Mol-mulk  solig
ʻi  toʻlanganda  quyidagi  buxgalteriya  yozuvi 
amalga oshiriladi.  
Debet  22504  –“Hisoblangan  boshqa  soliqlar  (alohida  ochilgan  analitik 
hisobda)”  
Kredit 23402 –“Respublika byudjetining mablag
ʻ
lari” hisobvarag
ʻ
i.  
Mol-mulk solig
ʻi toʻlangandan soʻng yanvar oyining 25-sanasigacha toʻlangan 
soliq summasi bo
ʻyicha hisobot topshiriladi.   
Yer  solig
ʻ
i  hisobi.  Mulk  huquqi,  egalik  qilish  huquqi,  foydalanish  huquqi 
yoki  ijara  huquqi  asosida  yer  uchastkalariga  ega  bo
ʻlgan  yuridik  shaxslar,  shu 
jumladan  banklar  yer  solig
ʻini toʻlovchilari  hisoblanadi  (O
ʻ
zbekiston  Respublikasi 
Prezidentining  29.12.2017  yildagi  PP-3454-sonli  Qaroriga  muvofiq,  19-ilovasi). 
Ko
ʻchmas mulk bank tomonidan ijaraga berilgan taqdirda, ijaraga beruvchi, yaʼni 
bank  yer  solig
ʻini  toʻlovchi  boʻladi.  Yer  uchastkasidan  bir  nechta  yuridik  shaxs 
birgalikda  foydalangan  taqdirda,  har  bir  yuridik  shaxs  yer  uchastkasining 
foydalanilayotgan  maydonidagi  o
ʻz ulushi uchun yer soligʻini toʻlaydi. Yer soligʻi 
har bir soliq davrining 1 yanvariga bo
ʻlgan holatga koʻra hisoblab chiqariladi va yer 
solig
ʻining  hisob-kitobi  yer  uchastkasi  joylashgan  yerdagi  davlat  soliq  xizmati 
organiga  hisobot  yilining  15  fevraliga  qadar  taqdim  etiladi.  Yer  solig
ʻini  toʻlash, 
banklar  tomonidan  yilning  har  choragida,  yil  choragi  ikkinchi  oyining  15-kuniga 
qadar teng ulushlarda amalga oshiriladi.  
Banklar  amaliyotda  yer  solig
ʻini  davlat  soliq  inspektsiyalari  tomonidan 
Toshkent shahri va viloyatlarda zonalar bo
ʻyicha 1 kv.m.ga oʻrnatilgan soliq stavka 
haqida  taqdim  etgan  tartiblar  asosida  to
ʻlaydilar  (1ga  uchun:  1-zona  -131175469