1. Mutlaq moliyaviy mustahkamlik:
1. (Es : TMZ)x100 ≥ 100%.
2. (Et : TMZ)x100 ≥ 100%.
3. (EΣ : TMZ)x100 ≥ 100%.
2. Me’yoriy moliyaviy mustahkamlik:
1. (Es : TMZ)x100 < 100%.
2. (Et : TMZ)x100 ≥ 100%.
3. (EΣ : TMZ)x100 ≥ 100%.
3. Nome’yoriy moliyaviy mustahkamlik:
1. (Es : TMZ)x100 < 100%.
2. (Et : TMZ)x100 < 100%.
3. (EΣ : TMZ)x100 ≥ 100%.
4. Inqirozga uchragan moliyaviy holat:
1. (Es : TMZ)x100 < 100%.
2. (Et : TMZ)x100 < 100%.
3. (EΣ : TMZ)x100 <100%.
Yuqorida ko‘rilgan moliyaviy mustahkamlik ko‘rsatkichi, uning to‘rt turdagi shakllari asosiy ko‘rsatkich bo‘lib, iqtisodiy adabiyotda moliyaviy mustahkamlikni tahlil etish uchun bir qancha boshqa ko‘rsatkichlar ham tavsiya etilgan. Fikrimizcha ularni ko‘rsatkichlar sifatida qabul qilish maqsadga muvofiq.
Fikrimizcha, shunday ko‘rsatkichlar sifatida quyidagi moliyaviy koeffitsientlardan foydalanish maqsadga muvofiq; aylanma mablag‘larni o‘z manbalar bilan ta’minlanganlik; majburiyat va o‘zlik manbalarning nisbat; moliyaviy karamlik; o‘zlik kapitalning chaqqonlik; moliyalashtirish; kapitalni qarzga olish koeffitsientlari.
Bu qo‘shimcha moliyaviy mustahkamlik ko‘rsatkichlarini aniqlash uslubi quyidagicha (yangi balans shakli bo‘yicha):
1. Aylanma mablag‘larni o‘z manbalari bilan ta’minlanganlik koeffitsienti:
1.
|
O‘z mablag‘larining manbalari – Uzoq muddatli aktivlar
|
Joriy aktivlar
|
2.
|
Uzoq muddatli majburiyatlar + Joriy majburiyatlar
|
O‘z mablag‘larining manbalari
|
3.
|
Balans valyutasi
|
O‘z mablag‘larining manbalari
|
4.
|
O‘z mablag‘larining manbalari – Uzoq muddatli aktivlar
|
O‘z mablag‘larining manbalari
|
5.
|
O‘z mablag‘larining manbalari
|
Uzoq muddatli majburiyatlar + Joriy majburiyatlar
|
6.
|
Uzoq muddatli majburiyatlar + Joriy majburiyatlar
|
Balans valyutasi
|
Bu koeffitsientlardan har biri o‘z mazmuniga ega, moliyaviy mustahkamlikni alohida tomonlarini ifodalaydi va ular amaliyotda keng foydalaniladi. Ularni moliyaviy mustahkamlikni tahlil qilishdagi ahamiyatini ko‘zda tutib, iqtisodiy adabiyotda, moliyaviy tahlilda foydalanish uchun bu koeffitsientlarning me’yoriy, optimal darajalari shakllangan. Ular quyidagilardan iborat:
1. Aylanma mablag‘larni o‘z manbalari bilan ta’minlanganlik koeffitsienti.
|
≥ 1,0 yoki 100 foiz, yoki undan yuqori
|
2. Majburiyat va o‘z manbalari nisbat koeffitsienti
|
≥ 1,0 yoki 100 foiz, yoki undan yuqori
|
3. Moliyaviy qaramlik koeffitsienti
|
≥ 2,0 yoki 200 foiz, yoki undan yuqori
|
4. O‘z kapitalining chaqqonlik koeffitsienti
|
≥ 0,5 yoki 50 foiz, yoki undan yuqori
|
5. Moliyalashtirish koeffitsienti
|
≥ 1,0 yeki 100 foiz, yoki undan yuqori
|
6. Kapitalni qarzga olish koeffitsienti
|
≥ 0,5 yoki 50 foiz, yoki undan
yuqori
|
Do'stlaringiz bilan baham: |