Baktria press Тошкент 2013 Ўзбекистон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Тараққиёт Дастури

Фирмамизда жамоа шартномаси тузилмаган, мен жамоа шартномасини 
тузиш ташаббуси билан чиқишим мумкинми?
Ҳа, сиз бундай ташаббус билан чиқишингиз мумкин. Меҳнат кодексининг 
23-моддаси 1-чи қисмига кўра, ходимларнинг вакиллик органлари музокаралар 
олиб бориш, жамоа шартномалари ва келишувлари тузиш, уларнинг бажари-
лишини текшириб туриш, иш берувчига корхонада меҳнат тўғрисида норматив 
ҳужжатлар тайёрлаш юзасидан таклифлар киритишга ҳақлидир.
Меҳнат кодексининг 177-моддаси 1-чи қисмига кўра, иш берувчи Меҳнат 
кодексига мувофиқ, жамоа шартномаларни тузиши шарт.
14. Ташкилотимиз касаба уюшмасининг раҳбари ишдан бўшади, янги дирек
-
торимиз эса касаба уюшмаси фаолиятини тугатиш ҳақида буйруқ чиқарди. 
Директорнинг ҳаракатлари тўғрими?
Директорнинг ҳаракатлари нотўғри. Меҳнат кодексининг 26-моддаси иккинчи 
қисмига кўра, ходимлар вакиллик органларининг фаолиятини иш берувчи ёки 
у вакил қилган шахслар ташаббуси билан тугатишга йўл қўйилмайди.

---

12
3-БОБ
ЖАМОА ШАРТНОМА ВА КЕЛИШУВЛАРИ
15. Бизнинг фирмамизни текшириш жараёнида текширувчилар биздан жамоа 
шартномаси тузилганлиги ҳақида сўрашди. Жамоа шартномаси нима экан
-
лигини тушунтириб берсангиз.
Меҳнат кодексининг 29-моддасига мувофиқ жамоа шартномаси — корхонада 
иш берувчи билан ходимлар ўртасидаги меҳнатга оид, ижтимоий-иқтисодий 
ва касбга оид муносабатларни тартибга солувчи норматив ҳужжатдир. У иш 
берувчи билан ходимларнинг вакиллик органи ўртасида ўзаро келишиб олишга 
қаратилган шартнома ҳисобланади.
16. Мен касалхонада ишлайман. Кеча мажлисда бизнинг касаба уюшмамиз раиси 
жамоа шартномасига кўп мартотаба ҳавола қилиб касалхона ходимларининг 
ҳуқуқ ва раҳбарият билан ўзаро муносабатларининг ўзига хос жиҳатлари 
ҳақида гапирди. Мен иш бошлаган пайтимда ушбу жамоа шартномаси тузиб 
бўлинган эди. Мен уни имзоламаганман. Энди ушбу жамоа шартномаси менга 
нисбатан ҳам татбиқ қилинадими, деб ўйланиб қолдим.
Албатта, татбиқ қилинади. Жамоа шартномаси иш берувчига ва мазкур корхо-
нанинг барча ходимларига, шу жумладан, жамоа шартномаси кучга кирганидан 
кейин ишга қабул қилинган шахсларга ҳам татбиқ этилади.
Меҳнат кодексининг 29-моддаси 2-чи қисмига мувофиқ, жамоа шартно-
маси — корхонада иш берувчи билан ходимлар ўртасидаги меҳнатга оид, 
ижтимоий-иқтисодий ва касбга оид муносабатларни тартибга солувчи норматив 
ҳужжатдир.
Сиз ўзингизнинг шахсий меҳнатга оид ҳуқуқ ва мажбуриятларингизга тааллуқли 
бўлган меҳнат шартномасини имзолайсиз.
Иш берувчи билан жамоа шартномасини тузиш зарурлиги ҳақида қарор қабул 
қилиш ҳуқуқига касаба уюшмаси ўз вакиллик органи орқали, ходимлар томонидан 
ваколат берилган бошқа вакиллик органи ёки бевосита меҳнат жамоасининг 
умумий йиғилиши (конференцияси) эга. Жамоа шартномаси, башарти уни умумий 
йиғилишда (конференцияда) иштирок этаётганларнинг эллик фоизидан кўпроғи 
ёқлаб овоз берган бўлса, маъқулланган ҳисобланади.
Умумий йиғилишда (конференцияда) маъқулланганидан кейин тарафларнинг 
вакиллари жамоа шартномасини уч кун ичида имзолайдилар. Шундай қилиб, жамоа 
шартномаси ҳар бир ходим томонидан эмас, балки иш берувчи ходимларнинг 
вакиллари томонидан имзоланади.

---

13
3-БОБ
Жамоа шартномаси иш берувчига ва мазкур корхонанинг барча ходимларига, 
шу жумладан, жамоа шартномаси кучга кирганидан кейин ишга қабул қилинган 
шахсларга ҳам татбиқ этилади. Сизнинг жамоа шартномасини мазмуни билан тани-
шишга ва унинг қоидаларига риоя қилинишини талаб қилишга тўлиқ ҳаққингиз бор.
17. Биз ишлайдиган интернет-кафенинг бошлиқ ва ходимлари уларнинг ўзаро