Baktria press Тошкент 2013 Ўзбекистон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Тараққиёт Дастури

152. Турмуш ўртоғим ҳомиладор. Кейинги ойда биз фарзандли бўламиз. УТТ (УЗИ) 
унинг ҳомиласи эгизак эканлигини кўрсатди. Ундан хавотирдаман, фарзандли бўлга
-
нимиздан кейин турмуш ўртоғим ва болаларимга қараб туриш учун бошлиғимдан 
менга қулай бўлган вақтда таътил беришларини сўрашим мумкинми?
Ҳа, мумкин. Меҳнат кодексининг 144-моддасига асосан, ишлаётган эркакларга 
йиллик таътил уларнинг хоҳишларига биноан хотинларининг ҳомиладорлик 
ва туғиш таътили даврида берилади.
Таътилдан фойдаланишнинг жадвалда белгиланган вақти ходим билан иш 
берувчининг келишувига биноан ўзгартирилиши мумкин.
153. Оиламиз билан ёзда тоққа боришни режалаштирдик. Турмуш ўртоғимни 
меҳнат таътилининг 3 куни ишга чақириб олишди. Айтингчи, меҳнат 
таътилидан фойдаланмай қолган кунлар кейинги таътилни ҳисоблашда 
инобатга олинадими?
Ҳа, инобатга олинади. Таътилнинг фойдаланилмай қолган қисми ходимга мазкур 
иш йили давомида бошқа вақтда берилиши ёки Меҳнат кодексининг талабларига 
риоя қилган ҳолда кейинги иш йилининг таътилига қўшиб қўйилиши керак.

---

72
7-БОБ
Меҳнат кодексининг 147-моддасига кўра таътилдан чақириб олишга фақат 
ходимнинг розилиги билан йўл қўйилади.
154. Бошланғич синф ўқитувчисиман. Мактаб директори навбатдаги маҳнат 
таътилимни менинг розилигимсиз бекор қилиши мумкинми?
Йўқ, мумкин эмас. Меҳнат кодексининг 147-моддасига асосан, таътилдан 
чақириб олишга фақат ходимнинг розилиги билан йўл қўйилади. Таътилнинг 
фойдаланилмай қолган қисми ходимга мазкур иш йили давомида бошқа вақтда 
берилиши ёки кейинги иш йилининг таътилига қўшиб қўйилиши керак.
155. Охирги 2 йил мобайнида мен ўртача ҳисобда 14 кун таътилда бўлганман. 
Ҳозир эса ишдан бўшамоқчиман. Фойдаланмаган таътил учун пуллик компен
-
сация олишим мумкинми?
Меҳнат кодексининг 151-моддасига кўра, меҳнат шартномаси бекор қилин-
ганда, ходимга фойдаланилмаган барча йиллик асосий ва қўшимча таътиллар 
учун пуллик компенсация тўланади.
Бундан ташқари, сизнинг ёзма аризангизга биноан, меҳнат шартномаси бекор 
қилинганда, йиллик асосий ва қўшимча таътилларни бериб, бунда таътил тугаган 
кун меҳнат шартномаси бекор қилинган кун деб ҳисобланади.

---

73
8-БОБ
МЕҲНАТГА ҲАҚ ТЎЛАШ
156. Мен қонун ҳужжатлари билан энг кам ойлик иш хақи миқдори белгиланишини 
биламан. Айтингчи, ойлик иш ҳақининг энг кўп миқдори бўйича чекловлар борми?
Йўқ, мавжуд эмас. Меҳнат кодексининг 153-моддаси 1-чи қисмига мувофиқ 
меҳнат ҳақининг миқдори иш берувчи билан ходим ўртасидаги келишувига биноан 
белгиланади. Меҳнат ҳақи қонун ҳужжатлари билан белгиланган энг кам миқдордан 
оз бўлиши мумкин эмас ва унинг энг кўп миқдори бирон бир тарзда чекланмайди.
157. Вақтинчалик моддий қийинчиликлар бўлаётганлигини важ қилиб, иш берувчи 
бизга иш ҳақини беришни кечиктирмоқда. Унинг харакатлари қонунийми?
Иш берувчингизнинг харакатлари ноқонуний. У Меҳнат кодексининг 154-модда 
талабларини бузмоқда. Унга кўра иш берувчи ўзининг молиявий ҳолатидан қатъи 
назар, ходимга бажарган иши учун ҳақни белгиланган меҳнат ҳақи шартларига 
мувофиқ Меҳнат кодексининг 161-моддасида кўрсатилган муддатларда тўлаши шарт.
158. Меҳнат учун тўланадиган энг кам ойлик иш ҳақи қанчани ташкил этади?
Меҳнат кодексининг 155-моддасига кўра, муайян давр учун белгиланган 
меҳнат нормасини ва меҳнат вазифаларини тўлиқ бажарган ходимнинг ойлик 
меҳнат ҳақи Меҳнатга ҳақ тўлаш Ягона тариф сеткасининг 1 разрядида белги-
ланган миқдордан оз бўлиши мумкин эмас.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 5 октябрдаги ПФ–4450-
сонли «Иш ҳақи, пенсиялар, стипендиялар ва ижтимоий нафақалар миқдорини 
ошириш тўғрисида»ги Фармонига кўра, 2012 йил 1 декабрдан бошлаб, Ўзбекистон 
Республикаси ҳудудида энг кам иш ҳақи ойига 79 590 сўмни ташкил қилади.
Меҳнат ҳақининг энг кам миқдорига қўшимча тўловлар, устамалар, рағбатлантириш 
тарзидаги тўловлар, нормал иш вақтидан четга чиққан ҳолда бажарилган ишлар учун 
оширилган миқдорда тўланадиган ҳақлар, шунингдек район коэффициентлари қўшилмайди.
Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2011 йил 30 декабрдаги 
ПҚ–1675-сонли қарорининг 4-бандига мувофиқ, 2012 йилнинг 1 январидан бошлаб, 
республиканинг барча ташкилотларида меҳнат ҳақи миқдори меҳнатга ҳақ тўлашнинг 
Ягона тариф сеткаси бўйича биринчи разряддан кам бўлмаган ҳолда белгиланган.