Bakalavrlari uchun o‘qiladigan birinchi maxsus kursdir

 
 
Bug
‘
lanish, turlari, miqdoriy 
baholash usullari
Ushbu 
mavzuda 
bug
‘
alanish, 
transpiratsiya, 
yalpi 
bug
‘
lanish 
kondsensatsiya, sublimatsiya jarayonlari yoritilgan va shuningdek ularning 
miqdoriy baholash usullari qisqacha bayon etiladi. 
Tabiatda bug`lanish jarayoni har qanday namlik va issiqlik bor joyda sodir 
bo‘ladi.
Bug‘lanish deb molekular tortishish kuchlarini yengish uchun tezligi 
yetarli bo‘lgan alohida molekulalarning suyuqlik yoki qattiq jismlar sirtidan 
atrofdagi fazoga o‘tishiga aytiladi. 
Temperatura ortishi bilan bug‘lanuvchi yuzadan uzilgan va fazoga o‘tgan 
molekulalar soni ortib boradi. Qattiq holatdagi suvning (muz yoki qor) bug‘ga 
aylanishi vozgonka deb ataladi. Ba‘zi holatlarda teskari jarayon, ya‘ni bug‘ning 

---

quyuqlashib, suyuq (kondensatsiya) yoki qattiq (sublimatsiya) holatga o‘tishi 
kuzatiladi.
Bug‘lanish gidrometeorologiyada iqlimning asosiy xarakteristikasi va 
shuningdek suv muvozanatidagi chiqim qismining asosiy tashkil etuvchi 
elementidir. Shuning uchun qishloq xo‘jaligi ekin maydonlari va daryolarning 
suv yig‘ilish maydonlarining suv muvozanatini o‘rganish maqsadida tuproq-
gruntning yuqori faol qatlamidagi bug‘lanishni bug‘latgich asboblari bilan, 
aeratsiya qatlamidagi namlikning sarflanishi esa lizimetrlar yordamida 
o‘lchanadi. 
Tuproq va o‘simliklar yuzasidan suvning bug‘ga o`tishiga