Bajardi: Qabul qildi: Pirimov R. R. Nematov L. A

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BUXORO MUHANDISLIK-TEXNOLOGIYA INSTITUTI


“Yer usti transport tizimlari” fakulteti 90_ -20 TVM guruhi talabasining
“Elektrotexnika va elektronika asoslari” fanidan
___________________________________________________________________________ mavzusidagi bajargan mustaqil ishi

Bajardi: ____________
Qabul qildi: Pirimov R.R.
Nematov L.A

Tiristor

• To’rt qatlamli yarim o’tkazgichli asbob. Uning tuzilishi 1a – rasmda keltirilgan. Unda uchta r-p o’tish bo’lib, A nuqtaga manbaning musbat qutbi, B nuqtaga manfiy qutbi ulansa, P1 va P3 o’tishlar to’g’ri, P2 esa teskari r-p o’tishga ega bo’ladi. Uning ishlash printsipini tushuntirish uchun, tiristorni ikkita r-p-r va p-r-p tipli tranzistorlarga ekvivalent deb qaraladi (1-b – rasm). Bu paytda tiristordan o’tuvchi umumiy tok uchta tashkil etuvchidan iborat bo’ladi

Kuchlanish

• Ma’lum yorib o’tish qiymatiga yetganda P2 o’tishda zaryadlarning ko’chkisimon ko’payishi ro’y berib, va qiymati keskin ortadi. Natijada asbob osiq holatga o’tadi. Bu holatga o’tishi uchun kerak bo’ladigan kuchslanish qiymati ko’chkisimon ko’payish kuchlanishi deb yuritiladi

Tiristor kuchaytiruvchi

Keyingi vaqtda boshqaruvchi qurilma sifatida boshqaruvchi diodlar yoki tiristorlar nomini olgan yarim utkazuvchi asboblarning bir turi kullanilmokda. Ular 4 kavatli tuzilmaga ega (p-n-p-n yoki n-p-n-p kabi) va o’z xususiyati tiratronlarga yaqin.

Yen kuchlanish berilganda tiristorda) chiqishning asosiy juftligiga ikkita chetki p-n perexodlar tugri uynalishida yokilgan bo’ladi, markaziy – teskari. SHuning uchun tiristor oddiy ekvivalent sxemasini p-n-p va n-p-n kabi ikkita tranzistor shaklida namoyon etish mumkin.

Kam kuchlanishda En tiristor orkali markaziy perexod p-n karshiligi bilan belgilanadigan tok Iko utadi