Bajardi: Jo’rayev Begzodbek Mustaqil ishi Mavzu: Dasturiy ta’minotni ishlab chiqish va misollar Yechish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG’ONA FILIALI


Dasturiy ta'minot qurulmasi va evolyutsiyasi

Bajardi:Jo’rayev Begzodbek



Mustaqil ishi

Mavzu:Dasturiy ta’minotni ishlab chiqish va misollar Yechish .
Ishning maqsadi: Dasturiy ta’minot yaratilish bosqichlari bilan tanishish
Nazariy qism
1-ta’rif: Algoritm bu ma’lum turdagi masalalarni echish uchun qo‘llaniladigan amallar majmuasining muayyan tartibda berilishi.
2-ta’rif:Dastur SHEXM da ishlatishga tayyor dasturlash tilida yoki obьektli kodda yozilgan algoritm.
3-ta’rif:Podprogramma (dastur osti) – bu biror dastur (asosiy dastur) boshqaruvi yordamida biror vazifani bajaruvchi dastur.
4-ta’rif:Modul bu bir xil global ma’lumotlardan foydalanuvchi podprogrammalar kutubxonasi. Bir nechta modul funksional gurux deyiladi.
5-ta’rif: Dasturlash kompleksi bir nechta funksional guruxdan iborat bo‘lib, biror bir ishlab chiqarish yoki ilmiy tekshirish soxasini o‘z ichiga olgan. EXM larda ishlatish uchun etarli bo‘lgan ammo xali tugallanmagan va shartli sifat ko‘rsatkichlariga ega bo‘lmagan dasturlarga aytiladi.
6-ta’rif: Dasturiy ta’minoti (vositasi) bu, ma’lum bir maqsadlar uchun mo‘ljallagan dasturlar va shu bilan birga GOST dan o‘tgan, tegishli texnik xujjatlar bilan ta’minlangan dasturlash kompleksiga aytiladi.
7-ta’rif: Dasturiy maxsulot, bu universal dasturiy ta’minot (vositasi) va shu bilan birga kerakli xujjatlar, sifat kafolatlari, reklama materiallari, va foydalanuvchini o‘qitish nazarda tutiladi.

Texnologiya - (grekcha "xunar va fan" ) ishlab chikarish jarayonlarini o‘tkazishda vosita va uslublarni birlashtiruvchi fan.
8-ta’rif: Dasturiy ta’minotni (maxsulotni) ishlab chikarish jarayonida qo‘llaniladigan usullar va uslublar to‘plamiga dasturlash texnologiyasi deyiladi.
Xar xil texnologiyalar kabi dasturlash texnologiyasi xam bir nechta texnologik ko‘rsatmalardan (instruksiyalardan) iborat:
- texnologik jarayonlar (operatsiyalar)ning bajarish ketma-ketligi;
- jaryonlarni o‘zini tavsiflash, xar bir jarayon uchun boshlang‘ich (kirish) va natijaviy (chiqish) ma’lumotlarini aniqlash.
Dasturiy ta’minotni ishlab chiqish bir necha bosqichlardan iborat bo‘lib, xar bir bosqichning o‘z texnologiyasi (uslubi) bor.



“Ob’ektga mo‘ljallangan dasturlash”.
Katta hajmdagi dasturiy ta’minotni ishlab chiqish uchun ob’ektga mo‘ljallangan dasturlash texnologiyasi taklif etildi. Bu texnologiya asosida quyidagilar:
Dastur bir necha ob’ektdan iborat.
Ob’ekt alohida sinfning (klass) egzemplyaridir. Sinflar ierarxiyani tashkil qilishadi. Ob’ektlar va sinflar me’roslik xususiyatiga ega. Ob’ektlar aro bog‘lanish habarlar yordamida o‘tkaziladi.
Bu bosqich natijasida Delphi, C++, Builder, Visual C++, Java tillari paydo bo‘lgan.
E-mail.
Elektron pochta (elektronic mail) Internetda eng ko`p tarqalgan xizmatlardan biri. Bu oddiy pochtaga o`xshaydi, faqat jo`natiladigan xabarlar elektron ko`rinishda bo`ladi va quyidagi afzalliklarga ega:
* elektron xat masofadan qat`iy nazar bir necha soniyada manzilga yetib boradi.
* Internetda elektron xizmat bepul, foydalanuvchi faqat internetda vaqt o`tkazgani yoki trafik (ma’lumot tortgan hajmi) uchun to`laydi.
* elektron xabarlarga boshqa turli fayllarni qo`shish mumkin. Masalan: rasmlar, musiqa,video va hokazolar.
* elektron manzillar oddiy pochta manzillariga qaraganda qisqa va aniq.
* kelgan va jo`natilgan xatlarni saqlash, saralash va boshqa xizmatlari mavjud.
Foydalanuvchiga ma’lumot to’g’ridan-to’g’ri emas, balki oraliq elektron quti yordamida yetkaziladi. Elektron quti serverda joy hosil qilib, foydalanuvchi pochtasini saqlaydi. Pochtani olish uchun egasi nomi (login) va maxfiy so’zi (password) yordamida serverga ulanib, elektron qutidan maktublarini oladi. Serverga kirish maxsus kliyent dasturlari (Outlook, The Bat va boshqalari) yoki veb brauzerlari orqali amalga oshiriladi.
Elektron qutini veb brauzerlari orqali bepul ochish va foydalanish quyidagi manzillar bo’yicha mumkin:
1) http://gmail.com
2) http://mail.ru
3) http://doda.uz

Gmail.com
FTP
Yuqorida ko`rilgan protokol kabi FTP nomli xizmat, tarmoqda bitta kompyuterdan ikkinchisiga fayllarni uzatish uchun qo`llaniladi. Uzatiladigan fayllar formati ixtiyoriy bo`lishi mumkin. Tarmoqdan kerakli fayllarni olish uchun masofadagi FTP serverga ulanish zarur. Serverga kirish ikki xil bo`ladi: nom va maxfiy so`z yordamida yoki nomsiz (anonymous). Agar sizga foydalanuvchining nomi va maxfiy so`zi ma`lum bo`lmasa, unda nomsiz ulananish mumkin, lekin bu holda, server xizmatlaridan to’la foydalana olmasligingiz,ehtimoli,mavjud.FTP xizmati bilan foydalanishni xodimlarsiz kutubxonaga o`xshatish mumkin, chunki serverdagi fayllarni ko’rish huddi kutubxonaning tokchadalardagi kitoblardan keraklisini qidirishga o’xshaydi: kerakligisini topish uchun navbatma-navbat, bittadan ko’rib chiqish kerak.

FTP jarayoni.