Bajardi Farxoxodov. F rahbar PhD. katta oqit. Sadiqova. M. M tasdiqladi dots. Haydarov A. A

Download 173,63 Kb.

1 2 3 4 5 6 7

Bog'liq
Bajardi Farxoxodov

II.1. Radikal zanjirli xlorlash

II.1. Radikal zanjirli xlorlash
Barcha galogenlash jarayonlari, ularning sodir bo‘lishi mexanizmi bo‘yicha 2 guruhga bo‘linadi: radikal zanjirli va ion-katalitik.
Radikal zanjirli xlorlash reaksiyalarida parafin, olefin va aromatik uglevodorodlarlardagi vodorod atomi hisobiga o‘rin almashinadi, shuningdek, galogenlarni S=S va SAr-SArbog‘larga birikishi sodir bo‘ladi.
Parafin uglevodorodlari faqat o‘rin almashinish reaksiyasi orqali molekuladagi vodorod atomini birin-ketin galogenga almashtiradi.
Olefinlarni radikal-zanjirli xlorlanishida reaksiya gaz muhitida ion katalizatorlarisiz davom etadi va reaksiya xlorni qo‘shbog‘ga birikishi va vodorod atomini almashinishi bilan boradi:

Aromatik uglevodorodlar ham radikal-zanjirli mexanizm asosida xlorlash reaksiyasiga kirishadi. Olefinlar singari reaksiya 3 hil yo‘nalishda borishi mumkin. YOn zanjirni o‘rin almashinishi, aromatik xalqada o‘rin almashinish va xalqadagi S-S bog‘ga birikish hisobiga sodir bo‘ladi. Benzol qatori uglevodorodlarida yon zanjirdagi vodorod atomi o‘rnini birin-ketin xlor atomi olishi mumkin:
Agar aromatik xalqaga ulangan zanjir uzun bo‘lsa, o‘rin olish -xolatda boradi, masalan etilbenzoldan -xloretilbenzol S6N5-SNSl-CH3 hosil bo‘ladi.
Temperatura pasayishi (< 300C) bilan benzol gomologlarini xlorlashda xalqadagi S-S bog‘ga xlor birikishi ko‘payadi, temperatura ortishi bilan esa, S-N bog‘dagi vodorodning xlorga almashishi tezlashadi. Masalan, past temperaturada (<30 0C) benzoldan geksaxlorsiklogeksan, yuqori temperaturada esa xlorbenzol hosil bo‘ladi:

Download 173,63 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7