Bajardi: 9-3iqts-21 guruh talabasi Baqoyev Bahodir Mamatovich

---

Bajardi: 9-3IQTS-21 guruh talabasi Baqoyev Bahodir Mamatovich 
MUSTAQILLIK YILLARIDA
MILLIY URF-ODAT, QADRIYAT VA AN’ANALARNING TIKLANISHI
Reja: 
1. Milliy istiqlol davrida ma`naviy me`ros, milliy va diniy qadriyatlarning 
tiklanishi va rivojlanishi. 
2. Mustaqillik yillarida ta`lim, badiiy adabiyot, 
me`morchilik, amaliy san`at, kino va ravnaqi 
3. Teatr, sirk, musiqa va qo`shiqchilik san`ati, muzey va sport taraqqiyoti. 
 
1. Milliy istiqlol davrida ma`naviy me`ros, milliy va diniy qadriyatlarning 
tiklanishi va rivojlanishi. 
Jamiyat ma`naviyati mamlakat taraqqiyotining muhim sharti va kafolatidir. Shu 
narsa haqiqatki, biron-bir mamlakat o`z ma`naviy imkoniyatlariga tayanmay, 
odamlar ongi, tafakkurida ma`naviy va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirmay, 
xalqning milliy ruhini uyg`otmay turib, yuksak taraqqiyot darajasiga ko`tarila 
olmaydi. Ma`navit insonni ruhiy poklanish va yuksalishga da`vat etadigan, uning 
ichki olamini boyitadigan, iymon irodasi, e`tiqodini mustahkamlaydigan, 
vijdonini uyg`otadigan qudratli kuchdir. Tarixdan ma`lumki, mamlakatimiz bir 
necha bor ajnabiy bosqinchilar hujmiga duchor bo`lgan, qaramlik va julm ostida 
qolgan. Buning oqibatida xalqimizning boy ma`naviy merosi, urf-odatlari 
qadrsizlanishga mahkum bo`lgan. Ayniqsa, chor mustamlakachiligi va sovetlar 
tuzimi davrida milliy qadriyatlarimiz, urf-odatlarimiz oyoq osti qilindi. Ona 
tilimiz, boy ma`naviy merosimiz qadrsizlantirildi, ko`plab masjidumadrasalar, 
milliy maktablar, tarixiy yodgorliklar buzildi, qarovsiz qoldi. O`zbekiston davlat 
mustaqilligini qo`lga kiritgan kundan boshlaboq mamlakatimizda boy ma`naviy 
merosimizni tiklash va rivojlantirish, jamiyat ma`naviyatini yuksaltirish davlat 
siyosati darajasiga ko`tarildi. Jamiyat ma`naviyatini tiklash va yuksaltirishni 
ta`minlovchi ma`naviy-ma`rifiy islohotlarning yo`nalishlari 
belgilab olindi. 
Ma`naviy meros qadim zamonlardan beri ajdodlarimiz, ota-bobolarimizdan 
bizgacha etib kelgan ma`naviy boyliklar – siyosiy, falsafiy, huquqiy va diniy 
qarashlar, axloq – odob me`yorlari, ilm-fan yutuqlari, tarixiy, badiiy va san`at 
asarlari majmuidir. Ma`naviy qadriyatlar, boyliklar inqilobiy yo`l bilan hosil 
qilinadigan hodisa emas, u jamiyat taraqqiyotining barcha bosqichlarida uning 
ehtiyojlari tufayli yuzaga keladi va o`sha davr hayotini aks ettiradi, u jamiyat 
o`zgarishi bilan yo`qolib ketmaydi, keyingi avlodlar uchun meros bo`lib qoladi. 
Har bir avlod ma`naviyatni yangidan yaratmaydi, balki mavjud ma`naviy merosga 
tayanadi. Biroq uni qanday bo`lsa shundayligicha, ko`r-ko`rona qabul 
qilavermaydi, taraqqiyparvarlik, insonparvarlik, adolat nuqtai nazaridan qabul 
qiladi va rivojlantiradi. Istiqlol tufayli milliy madaniyatimiz, jahon civilizaciyasi 
taraqqiyotiga bebaho hissa qo`shgan buyuk bobokalonlarimizning ma`naviy merosi 
qaytadan o`rganildi va tiklandi. Xalqimiz ulardan bahramand bo`la boshladi. 
Mustaqillik yillarida xalqimiz ma`naviyati yulduzlari bo`lgan buyuk 
allamalarimizning tavallud topgan tarixiy sanalari YuNESKO bilan hamkorlik 

---

mamlakatimizda va xalqaro miqyosida keng nishonlandi: 

1991 yil – Alisher Navoiy tavalludining 550 yilligi; 

1992 yil – Boborahim Mashrab tavalludining 350 yilligi; 

1993 yil – Zahriddin Muhammad Bobur tavalludining 510 yilligi; 

1994 yil – Mirzo Ulug`bek tavalludining 600 yilligi; 

1996 yil – Amur Temur tavalludining 660 yilli; 

1997 yil – Abdulhamid Sulaymon o`g`li Cho`lpon tavalludining 100 yilligi; 

1998 yil – Ahmad al-Farg`oniy tavalludining 1200 yilligi; 

1999 yil – «Alpomish» dostoni yaratilganining 1000 yilligi; 

2000 yil – Burhonnidin Marg`inoniy tavalludining 910 yilligi; 

2000 yil – Kamoliddin Behzod tavalludining 545 yilligi; 

2001 yil – «Avesto» yaratilganining 2700 yilligi. 

2004 yil – 25 mart – Vazirlar Mahkamasining “Xoja Ahror Valiy tavalludining 
600 yilligini nishonlash to`g`risida”gi 143-son qarori qabul qilindi. 

2004 yil – 16 iyul – Vazirlar Mahkamasining “Shohi Zinda yodgorlik 
majmuasida qayta tiklash va obodonlashtirish ishlarini tiklash to`g`risida”gi 337-
son qarori qabul qilindi 

2006 yil-Qarshi sahrining 2700 yillii va Xorazm Ma’mun akademiyasining 1000 
yilligi nishonlandi. 

2007 yil-Samarqand sahrining 2750 yilligi nishonlanadi. 
Buyuk allomalarimiz yubileylari munosabati bilan ularning o`nlab noyob asarlari 
turli tillarda nashr etildi, ularga atab haykallar o`rnatildi, ziyorathoglar, bog`lar 
yaratildi. 
1991 yilda buyuk bobomiz Alisher Navoiy tavalludining 550 yilligi keng 
nishonlandi. Shu yili O`zbekiston Fanlar akademiyasi Adabiyot institutiga Alisher 
Navoiy nomi berildi, Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti ta`sis etildi. 
Yubiley yilida «Lison ut-tair», «Sab`ai-sayyor», «Farhod va Shirin», «Layli va 
Majnun», «Hayrat-ul abror» asarlari nashr qilindi, kinofil`mlar va sahna asarlari 
yaratildi. 1991 yil 28 sentyabr kuni Toshkent shahrida barpo etilgan Alisher 
Navoiy haykali va Navoiy nomidagi O`zbekiston Milliy bog`ining ochilishi 
marosimi bo`lib o`tdi. 1994 yil oktyabr oyida Mirzo Ulug`bek tavalludining 
600 yillik yubileyi o`tkazildi. Ulug`bek madrasasi, Ulug`bek yashagan davrdagi 
astranomik asboblar, Toshkentdagi Ulug`bek haykali aks etgan pochta markalari 
muomalaga chiqarildi. O`sha yil 24 oktyabrda Parijda YuNESKO zalida 
“Ulug`bek va Temuriylar davri” mavzusida Xalqaro konferenciya hamda 
“Ulug`bek va an`anaviy san`at” ko`rgazmasi bo`lib o`tdi. Bu tadbirlar Mirzo 
Ulug`bek qoldirgan ilmiy merosning umuminsoniy qadriyatga molik 
ekanligini yana bir bor isbot etdi. 
1998 yil 23 oktyabrda Farg`onada byuuk alloma Ahmad al-Farg`oniyning 1200 
yillik yubileyi nishonlandi. Uning noyob ilmiy merosi xalqimizga qaytarildi. 
Farg`ona shahrida alFarg`oniy bog`i yaratildi va buyuk allomaga haykal o`rnatildi. 
Tarixiy xotiraning tiklanishi. Jamiyat ma`naviyatini yuksaltirishda tarixiy xotira, 
ajdodlar tarxini bilish, milliy ahloqiy qadriyat hamda an`analar va muqaddas 
dinimizning o`rni va ahamiyati katta. Biron bir xalq o`z tarixini bilmay, 

---

asrlar osha yaratilgan ma`naviy merosga tayanmay va uni yanada rivojlantirmay 
turib o`z kelajagini tasavvur eta olmaydi. Shu bois mustabid tuzum davrida 
soxtalashtirilgan xalqimiz tarixini xolisona, haqqoniy yoritish, barcha o`quv 
maskanlarida Vatan tarixini o`qitish borasida muhim tadbirlar amalga 
oshirildi. 1996 yilda O`zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat va 
jamiyat qurilishi Akademiyasi qoshida “O`zbekistonning yangi tarixi markazi” 
tashkil etildi. O`zbek xalqi va o`zbek davlatchiligi tarixini, tariximizning boshqa 
sohifalarini xolisona ilmiy asosda yoritish vazifalari Prezident I.A. Karimovning 
bir guruh tarixchilar bilan 1998 yil iyun oyida bo`lgan suhbatida, Vazirlar 
Mahkamasining 1998 yil 27 iyulda qabul qilingan “O`zbekiston Respublikasi FA 
Tarix instituti faoliyatini takomillashtirish to`g`risida”gi Qarorida belgilab berildi. 
Mustaqillik yillarida Vatanimiz tarixini yoritish va o`rganish masalalari